به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، کتاب فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد، تألیف حضرت آیت الله ری شهری، به زبان فارسی منتشر شد.

فرهنگ، مجموعه ‏اى است از: باورها، آداب و رسوم، اندیشه‏ ها، ادبیّات، هنرها، ارزش‏ ها، دانش ‏ها و نیز شیوه زندگى که در طىّ تجربه تاریخى جوامع، شکل مى‏ گیرد و از نسلى به نسل دیگر منتقل مى شود.

بى تردید، بخش اصلى و بنیادین فرهنگ و هویّت جوامع اسلامى برگرفته از قرآن کریم و گفتار و رفتار پیامبر اکرم صلى ‏الله‏ علیه‏ و ‏آله و اهل بیت مطهّر اوست. بر این پایه، فراهم ساختن زمینه آگاهى از مفاهیم مهم و پرکاربُرد دین، موجب گسترش و تعمیق فرهنگ دینى در امّت اسلامى فراهم مى‏ آورد و بدین سان مى ‏توان کتاب‏ هاى دربردارنده این مفاهیم بنیادین و مؤ ثّر را که با ذکر نمونه و در جامه ‏اى نو و امروزین اند، «فرهنگ‏نامه» نامید.

کتاب پیش رو، یکى از فرهنگ‏نامه‏ هایى است که از دانش‏نامه قرآن و حدیث بر گرفته شده و با هدف استوار سازى فرهنگ دینى، اصلاح فرهنگ عمومى و ترویج معارف اصیل اسلام منتشر مى ‏شود.

درباره این فرهنگ‏نامه

فرهنگ‏نامه تجارت و داد و ستد، با هدف تصحیح ارزش‏ هاى رفتارى نگارش یافته است.

درآمد این فرهنگ‏نامه، توضیحى کوتاه درباره واژه‏ شناسى تجارت، معناى آن در علم حقوق، پیشینه نظریّه‏ هاى تجارى مدرن و کاربرد واژه تجارت در قرآن و حدیث در تجارت مادّى و معنوى است.

در ادامه کتاب، متن ره‏نمودهاى پیشوایان اسلام درباره انواع داد و ستد، بازرگانى، احکام، آداب و آسیب‏ هاى خرید و فروش، همچنین توصیه‏ هایى درباره شغل‏ ها و معاملات نکوهیده و مباحثى مرتبط با بازار، قیمت‏ گذارى اجناس، گرانى و ارزانى، با نظمى نو و به طور نسبى، جامع، همراه با تحلیل‏ هاى مورد نیاز در هشت فصل آورده مى ‏شوند:

در فصل اوّل، به جایگاه تاجر و کاسب درستکار، اهمّیت تجارت و برکات مادّى و معنوى آن، آثار زیانبار مادّى و معنوىِ بیکارى و تبیین سهم تجارت در توسعه اقتصادى، پرداخته شده است.

در فصل دوم، معیارهاى کلّى در صحّت و بطلان معاملات و داد و ستدها تبیین شده ‏اند.

فصل سوم، درباره مهم‏ترین احکام تجارت، مانند: رضایت طرفین معامله، کتمان نکردن عیب کالا، کامل دادن حقّ مشترى، رعایت حق و عدل و دورى کردن از حرامخوارى است.

فصل چهارم به تبیین آداب تجارت اختصاص دارد، از جمله: آموختن احکام تجارت، یاد خدا، دعا و طلب خیر کردن از خداوند سبحان، صداقت و راستگویى، رعایت احتیاط در توزین از سوى دو طرف معامله، انتخاب جنس مرغوب و باکیفیت، انتخاب نخستین قیمت پیشنهادى، گذشت و آسان‏ نگیرى در معامله، فسخ کردن معامله فرد پشیمان، اعتدال در طلب روزى، صدقه دادن، یادداشت کردن و ثبت حساب‏ ها، مشورت کردن، شریک شدن با افراد خوش‏روزى، استعدادیابى خود براى انتخاب شغل، جرئت ریسک کردنِ همراه با تدبیر، انتخاب شهر خود براى اشتغال در صورت امکان، واگذار نکردن معاملات بزرگ به دیگرى و چانه زدن.

در ادامه نیز نمونه‏ هایى از خریدهاى امام على علیه‏ السلام گزارش شده‏ اند و پایان ‏بخش این فصل، تحلیلى درباره احکام و آداب تجارت است.

در فصل پنجم، آفت‏ هاى تجارت و داد و ستد تبیین شده ‏اند، مانند: ناآگاهى از احکام تجارت، دروغگویى، سوگند خوردن بویژه سوگند دروغ، خیانت، رباخوارى، کم ‏فروشى، بازارگرمى کردن براى دیگران، مغبون کردن کسى که اعتماد کرده، فریب دادن، خدا را فراموش کردن، انتخاب سرزمینى که دیندارى در آن جا امکان‏ پذیر نیست، دبّه کردن در معامله، بى ‏انصافى در سود، فروش بر پایه تخمین و بدون اندازه‏ گیرى، گِله کردن از سود نبردن، وارد شدن در خرید و فروش دیگران، تعریف کردن از کالا هنگام فروش و بد گفتن از آن به وقت خرید، رد کردن سود اندک، معامله کردن با افراد بى ‏بخت و بى ‏روزى، معامله کردن با شرابخوار، خرید و فروش در مسجد، عرضه کالا در فاصله میان طلوع فجر تا طلوع خورشید و خارج نشدن براى سفر تجارى در سه شب آخر هر ماه.

فصل ششم به شغل ‏ها و معامله ‏هاى نکوهیده مانند: تجارت مواد غذایى و ارزاق عمومى، سلاّخى، کفن ‏فروشى و نیز فروختن ملک بدون جاى ‏گزین کردن آن، اختصاص دارد. در پایان این بخش، حکمت ناپسندىِ این گونه شغل‏ ها و معامله ‏ها بیان شده است.

فصل هفتم درباره مباحث مربوط به بازار است. در این فصل، نخست احادیثى که بر نکوهش بازار دلالت دارند، گزارش و تبیین مى ‏شوند و سپس مباحثى در موضوع بازار، مانند: ضرورت نظارت بر بازار، ره‏نمودهایى از پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و‏ آله و امام على علیه‏ السلام براى بازاریان، برخورد تند امام على علیه ‏السلام با خیانت کارگزار بازار، و شمارى از احکام و آداب بازار، بیان مى ‏گردند.

فصل هشتم درباره قیمت‏ گذارى کالا و ارزانى و گرانى اجناس است. در این فصل، ابتدا احادیثى که بر نکوهش قیمت‏ گذارى براى اجناس دلالت دارند، گزارش و تبیین مى ‏شوند و در ادامه، احادیثى درباره: نعمتِ ارزانى کالاها، پرهیز از هر اقدامى که موجب گرانى مى‏ شود، مواسات با مردم هنگام گرانى و دعا کردن براى کاهش قیمت‏ ها آورده مى ‏شوند.

کتاب فرهنگ نامه فرهنگ نامه تجارت و داد و ستد، تألیف حضرت آیت الله ری شهری، از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث، به زبان فارسی، در قطع رقعی، در ۲۹۶  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۵با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.