به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، کتاب شهاب الاخبار تالیف  قاضی قضاعی (م۴۵۴ق) از متون کهن حدیثی و مورد توجه  عالمان شیعه و سنی است.

این کتاب در بردارنده حدود هزار روایت اخلاقى و تربیتى از پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و شروح، حواشى، دارای استدراک و تلخیص‏ هاى فراوانى است.

قاضى قُضاعى از دانشوران نیمه نخست سده پنجم است. ایشان در دوران فاطمیان در مصر مى ‏زیست و در علومى چند، از جمله: ادبیات، فقه، حدیث، تفسیر و تاریخ، دست داشته، در سه علم اخیر، آثارى از او به یادگار مانده است.

وى در مَسند قضاوت بود و در دوران وزارت على ‌بن ‌احمد جَرجرایى ـ وزیر دربار فاطمیان ـ منشى او بوده و روزگارى چند به عنوان سفیر فاطمیان در حکومت روم شرقى، در قسطنطنیه اقامت داشت.

این کتاب، فارغ از شیعه یا سنى‌ بودن گردآورنده آن، از همان آغاز، مورد توجه عالمان بوده است و حدیث‏ پژوهان شیعه و اهل سنت، با دیده عنایت به آن نگریسته ‏اند.

علامه مجلسى درباره این کتاب مى ‏گوید: «اگرچه کتاب شهاب از تألیفات عالمان اهل سنت است، اما بیشتر فقرات آن در کتب و اخبار محدثان شیعه آمده است».

برخى از بزرگان امامیه بر شهاب الأخبار، شرح نوشته ‏اند که از میان آنها سه شرح  از شهرت و شاید اهمیت بیشترى برخوردار باشند. این سه دانشمند بزرگ شیعی هر سه در قرن ششم هجری می زیسته اند.  

ضیاء الشهاب فى شرح الشهاب، از قطب‌ الدین سعید راوندى، (م ۵۷۳ ق)؛

از این کتاب تنها یک نسخه در کتابخانه مجلس موجود است که از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث و به همت دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته است.

 ضوء الشهاب فى شرح الشهاب، از سید فضل‌ اللّه ‌‌بن ‌على راوندى (م ح ۵۷۲ق).

این کتاب از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث و باهمت دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی تصحیح و در سال ۱۴۰۰ با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در ۳ جلد به چاپ رسیده است.

روح الأحباب و روح الألباب فى شرح شهاب الأخبار، از ابوالفتوح رازى (قرن ششم)

تاکنون تصور بر این بود که نسخه ای از این شرح وجود ندارد. اما نسخه های از آن شناسایی شده است که از سوی دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی در دست تحقیق و پژوهش است.

کتاب ضوء الشهاب از سیدضیاء ‌الدین ابوالرضا فضل‌ اللّه‏ راوندى از دانشمندان امامیه در قرن ششم هجرى است. مراتب فضل و دانشِ او، بى ‏نیاز از تعریف و توصیف است. شاگردش  شیخ منتجب‏ الدین رازی در کتاب الفهرست چنین آورده است: «السیّد الإمام ضیاء الدین أبوالرضا فضل اللّه‏ بن علی بن عبیداللّه‏ الحسنی الراوندی، علاّمه زمانه، جمع مع علوّ النسب، کمال الفضل و الحسب، وکان أستاذ أئمّة عصره، له تصانیف...».

سیدابوالرضا راوندی این کتاب را در ۵۳۶ق برای:«الصدر الاجل العالم بهاء الدین جمال  الاسلام سید العراقین ابو عبد الله الفضل بن محمد بن الفضل» تالیف کرده است. فضل بن محمد، این درخواست را در خانقاهی برای وی املا کرده است. او نوشته است: «و رسم إملاء  ذلک فی خانقاه عمّه الصدر السعید مجد الدین ناصر الإسلام أبی القاسم عبید اللّه‏ بن الفضل بن محمود أنار اللّه‏  برهانه».

کتاب ضوء الشهاب با استفاده از دو نسخه خطی موجود آن تصحیح و تحقیق شده است.

۱.نسخه کتابخانه مصطفی عاطف افندی در کتابخانه سلیمانیه استانبول  (شماره ۵۹۴)

این دست‌نوشته فاخر و نفیس به خط سید حیدر حسینی علوی آملی و مربوط به سال ۷۶۲ق است.

۲.نسخه مکتبه المتحف العراقی (دار الصدام للمخطوطات) (شماره ۲۴۶۱۶)

این نسخه در صفحات ۲۴ سطری، به نسخ عربی و خط محمد بن الامام الکبیر احمد بن محمد بن ابی عمر در سوم صفر ۶۲۵ق کتابت شده است.

ضوء الشهاب با استفاده از این دو نسخه تحقیق شده است. مصادر و منابع احادیث، اقوال و اشعار کتاب به تفصیل در پاورقی ذکر شده و لغات و اعلام آن شرح و توضیح داده شده است.

برخی احادیث نیز در شرح و کلام راوندی هست که محقق موفق به دستیابی به منبعی برای آن نشده است.

گفتنی است این کتاب مشحون از نکات ادبی و اشعار است و ادیب و شاعر ارجمند علامه سیدعبدالستار حسنی بغدادی همه متن را ملاحظه کرده و ضمن کنترل و ارزیابی متن گاهی توضیحاتی در پاورقی اضافه نموده است.

سیدعبدالستار حسنی همچنین در نوشتاری که در ابتدای کتاب آمده ضمن تکریم عالم بزرگ شیعه سید ابو الرضا راوندی، شعری در مدح وی و کتابش سروده است.

مقدمه محقق در صد صفحه شامل شرح حال، آثار، اساتید و شاگردان راوندی و امتیازات کتاب است و در پایان جلد سوم نیز فهارس هفت گانه برای  اعلام، آیات، اماکن، مذاهب و ... آمده است.

کتاب "ضوء الشهاب فی شرح الشهاب"، تألیف دکتر مهدی سلیمانی آشتیانی از آثار پژوهشکده علوم و معارف حدیث، به زبان عربی، در قطع وزیری، در ۳ جلد و ۱۴۷۰ صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۴۰۰ با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.