حدیث مادر علوم اسلامی و انسانی است
به گزارش پژوهشگاه قرآن و حدیث، چهارمین نشست از سلسله نشست های علمی گفتمان نقش حدیث در علوم اسلامی و انسانی با عنوان "تاثیر مطالعات حدیثی در تفسیر قرآن کریم" صبح پنجشنبه سوم دی ماه در سالن جلسات نهاد نماینگی ولی فقیه در دانشگاه ها، با حضور حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی، قائم مقام دانشگاه قرآن و حدیث و محمدعلی مجد فقیهی، مدیر گروه قرآن و متون اسلامی دانشگاه معارف برگزار شد.

در ابتدای این نشست استاد مجد فقیهی به بیان ضروت نقش حدیث در نظام آموزشی پرداخت و اظهار داشت: حدیث، دومین منبع و سند دین شناسی است و تکیهگاه عمده عالمان دین به شمار میرود؛ تکیه بر این منبع حیات بخش در برخی حوزه های آموزش بیشتر و گسترده تر است، زیرا اصول برخی دانش ها در قرآن به اجمال بیان شده است و تفصیل آن را باید در حدیث یافت.
وی تصریح کرد: علوم حدیثی و قرآنی جزء اولین دانش های اسلامی اند و پس از آن ها باید به فقه، اخلاق و دیگر معارف پرداخت، اما جایگاهی که هم اینک حدیث در حوزه های شیعه دارد جایگاه مناسب با شأن آن نیست.
مجد فقیهی بیان داشت: از آن جا که حدیث، گسترده ترین منبع به شمار میآید و هم چنین منبعی است که آسیب پذیر است و آفت در آن وارد شده است، بنابراین پیش از پرداختن به علوم اجتهادی یا علوم تاریخی باید علوم حدیث به نحو مطلوب بررسی و تجزیه و تحلیل شود.
وی تاکید کرد: آموزش و پژوهش دو امر مکمّل اند، یعنی در پژوهش و تحقق سؤال ها پاسخ داده می شود و این پاسخها متن درسی می شود، در متن درسی نیز با تجزیه و تحلیل، پرسش های جدیدی مطرح می گردد و پژوهش به جواب آنها می پردازد؛ بنابراین میان آموزش و پژوهش رابطهای تنگاتنگ وجود دارد.
در ادامه این جلسه حجت الاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی به عنوان دیگر سخنران این نشست با اشاره به حدیث "مَنْ عَرَفَ اللَّهَ وَعَظَّمَهُ مَنَعَ فَاهُ مِنَ الْکَلَامِ وَبَطْنَهُ مِنَ الطَّعَامِ وَعَنَّى نَفْسَهُ بِالصِّیَامِ وَالْقِیَام" گفت: حضور حدیث در دانش موجب شناخت صحیح خداوند متعال، عشق، محبت و معاد دوستی می شود، در حقیقت حدیث مادر علوم اسلامی و انسانی می باشد.
وی تصریح کرد: قرآن کلام خداوند و منشور جاوید اسلام است، نقش آن در تربیت انسان ها بی بدیل است، همانگونه که حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه قرآن را این گونه معرفی می نماید " و کتاب خداوندی اینک در میان شماست، گوینده ای است که زبانش عاجز نمی شود و خانه ای است که ارکانش ویران نمی گردد و عزتی می باشد که یارانش شکست نمی خورند.
حجت الاسلام والمسلمین مسعودی اظهار داشت: از کارهایی که امروزه در سایر فرقه های اسلامی رواج دارد و دیگران هم در حوزه های تاریخ آن را دنبال می کنند، بازسازی متون اولیه است؛ مثلاً برای بازسازی متون و کتابهایی که طبری بر آن ها تکیه کرده و باقی نمانده است، منابع و کتاب های عصر طبری را نگاه می کنند و از این میان تا حدی به آن متن مفقود که مثلاً نام آن در فهرست ابن ندیم آمده است، نزدیک می شوند.
وی پس از بیان اهمیت و جایگاه علوم حدیث خاطرنشان کرد: در نظام آموزشی و پژوهشی حوزه، به بایسته ها و اولویت های پژوهش در حوزه ی علوم حدیث و خلأهای موجود پرداخته می شود؛ پیش از بررسی خلأها این نکته را باید یادآور شد که اگر بخواهیم بدانیم که اکنون در چه وضعیتی هستیم و چه کمبودهایی در این حوزه داریم، باید دو مقایسه انجام شود یکی نسبت به کارهای رقبا، دیگری نسبت به نقطه نهایی، بدیهی است با این دو مقایسه می توان خلأهایی را که در این زمینه وجود دارد به خوبی تشخیص داد.
رئیس پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام افزود: بایستی تأثیر، تأثرها و دیدگاههای موجود در حوزهی حدیث را نشان داد، مثلاً می توان میزان ارتباط درایه شهید را با منابع اهل سنت یا مقدار نفوذ اصطلاحات اهل سنّت را در آن بر اساس منابع اصیل و کتاب های کهن شناسایی کرد.
وی در پایان تصریح ابراز داشت: تصحیح انتقادی و اجتهادی متون حدیثی یا علوم حدیث، ما را در رسیدن به ریشه ها و جریان های اصیل و تأثیر گذار در حدیث، یافتن و شناسایی آن ها کمک می کند.
لازم به ذکر است چهارمین نشست گفتمان نقش حدیث در علوم اسلامی و انسانی با رویکرد تاثیر مطالعات حدیثی در تفسیر قرآن کریم به همت پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه معارف اسلامی صبح پنجشنبه سوم دی ماه در سالن امام رضا علیه السلام نهاد نماینگی ولی فقیه در دانشگاه ها برگزار شد.
