497
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

۰.خداوند عز و جل در کتابش در خصوص صاحبان امر بعد از محمّد صلی الله علیه و آله فرمود: (خداوند به کسانى که از شما ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، وعده مى‏دهد که آنان را به یقین، جانشین روى زمین خواهد کرد، همان گونه که پیشینیان را جانشینىِ روى زمین بخشید)، یعنی شما را برای [میراثداری] دانش و دین و عبادتم بعد از پیامبرتان، جانشین او می‌سازم، چنان که اوصیای آدم علیه السلام را بعد از او تا بعثت پیامبر بعدی، جانشین ساخت.

۰.(آن‌چنان که تنها مرا خواهند پرستید و چیزى را با من شریک نخواهند ساخت)، یعنی با اعتقاد به این که بعد از محمّد، پیامبری نخواهد بود، مرا عبادت می‌کنند. پس هر که جز این را بگوید، فاسق خواهد بود. خداوند، صاحبان امر بعد از محمّد صلی الله علیه و آله را با دانش، منزلت بخشید و ما [اهل بیت]، آنان هستیم.

۴. حاکم حسکانی، از دانشمندان اهل تسنّن، از ابن مسعود روایت کرده که گفت: خلافت الهی در قرآن، برای سه نفر آمده است.

ابن مسعود، نفر اوّل و دوم را آدم علیه السلام و داوود علیه السلام معرّفی می‌کند و در توصیف نفر سوم می‌گوید:

۰.وَ الخَلیفَةُ الثّالِثُ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ؛ لِقَولِ اللّهِ تَعالى: (لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِى ٱلْأَرْضِ كَمَا ٱسْتَخْلَفَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ)؛ یَعنی آدَمَ و داوودَ.۱

۰.خلیفه سوم، علی بن ابی طالب است؛ چرا که خداوند فرمود: (آنان را در زمین خلیفه خواهد کرد، چنان که انسان‌های پیش از آنان را خلیفه نمود)، یعنی آدم و داوود [را پیش‌تر، خلیفه خود در روی زمین ساخت].

به این ترتیب، خداوند، ضمن بیان این مژده‌ها می‌گوید: این حاکمیت خداداد، در امّت‌های پیشین نیز سابقه داشته است و مؤمنان امّت‌های پیشین، در مقاطعی کافران و مشرکان را مغلوب ساختند و حکومتی ایمانی و توحیدی تشکیل دادند.

برای مثال، قوم موسی علیه السلام از مصادیقِ این پیشینیان هستند؛ زیرا آنان با ظهور موسى( و در هم شکسته شدن قدرت فرعون و فرعونیان، مالک حکومت روى زمین شدند، چنان

1.. شواهد التنزیل: ج۱ ص۹۸. نیز، ر. ک: همان: ص۵۳۷.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
496

بر این اساس، کسانی که این وعده‌ها به آنان داده شده است، گروهی از امّت اسلامی، نه تمامی آنان، هستند که دارای دو ویژگی ایمان و عمل صالح هستند؛ چرا که همه امّت اسلام، متّصف به این دو صفت نیستند. اهل بیت علیهم السلام پیشوای اهل ایمان و عمل صالح، و مصداق کامل و اتمّ کسانی هستند که به این مژده‌های چهارگانه، نوید داده شده‌اند.

در احادیث، این وعده‌های الهی چنین آمده است:

۱. عبد اللّٰه بن سنان از امام صادق علیه السلام در باره آیه (وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ) پرسید. امام علیه السلام در پاسخ فرمود:

۰.هُمُ الأَئِمَّةُ. ۱

۰.آنان، امامان هستند.

۲. در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام نقل شده که در باره (وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا...کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ) فرمود:

۰.نَزَلَتْ فی عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ وَ الأَئِمَّةِ مِن وُلدِهِ علیهم السلام.۲

۰.این آیه، در باره علی بن ابی طالب و امامان از فرزندان او علیهم السلام است.

۳. از امام باقر علیه السلام روایت شده که فرمود:

۰.وَ لَقَد قالَ اللّهُ عز و جل فی کِتابِهِ لِوُلاةِ الأَمرِ مِن بَعدِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله خاصَّةً: (وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ) إلىٰ قَولِهِ: (فَأُولٰئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ)، یَقولُ: أستَخلِفُکم لِعِلمی وَ دینی وَ عِبادَتی بَعدَ نَبیِّکُم کَما أستَخلِفُ وُصاةَ آدَمَ مِن بَعدِهِ حَتَّىٰ یَبعَثَ النَّبیَّ الّذی یَلِیهِ.

۰.(يَعْبُدُونَنِى لَا يُشْرِكُونَ بِى شَئْاً) یَقولُ: یَعبُدُونَنی بِإیمانٍ لا نَبِیَّ بَعدَ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَمَن قالَ غَیرَ ذٰلِکَ (فَأُولٰئِکَ هُمُ الفاسِقون)، فَقَد مَکَّنَ وُلاةَ الأَمرِ بَعدَ مُحَمَّدٍ بِالعِلمِ؛ وَ نَحنُ هُم.۳

1.. الکافی: ج۱ ص۱۹۴.

2.. تأویل الآیات الظاهرة: ج۱ ص۳۶۹.

3.. الکافی: ج۱ ص۲۵۰ ـ ۲۵۱.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31620
صفحه از 593
پرینت  ارسال به