447
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

پدر و مادر و نزدیکان، نیکى کنند).

از این آیه، مشخّص مى‏شود حقّ خویشاوندى در سایر ادیان هم بوده است. خداوند در این آیه، سه پیمان از بنى اسرائیل گرفت: پیمان توحید، رعایت حقوق پدر و مادر، و رعایت حقوق خویشاوندان. یا در جاى دیگر مى‏فرماید:

(و آتَى الْمَالَ عَلىٰ‏ حُبِّهِ ذَوِى الْقُرْبى‏.۱

و مال [خود] را، با همه علاقه‏اى که به آن دارد، به خویشاوندان، انفاق مى‏کند).

در این جا باز دستور مى‏دهد که انسان باید به نزدیکان خویش، رسیدگى کند. خداوند در آیه دیگری مى‏فرماید:

(إِنَّ اللَه یأمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسٰنِ وَ إِیتَاءِ ذِى الْقُرْبىٰ.۲

خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان، فرمان مى‏دهد).

در جاى دیگر، قطع رَحِم را حرام کرده است:

(وَ الَّذِینَ یَنقُضُونَ عَهْدَ اللّهِِ مِن بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یوصَلَ وَ یفْسِدُونَ فىِ الْأَرْضِ أُوْلٰئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار.۳

و کسانى که پیمان خدا را بعد از محکم کردن آن مى‏شکنند و آنچه را خدا بدان فرمان داده ـ که پیوسته شود ـ مى‏گسلند و در زمین، تباهى مى‏کنند، براى ایشان، لعنت است و براى ایشان، بد خانه‏اى است [سراى آخرت]).

خداوند در این آیه، بُریدن از خویشاوندان و قطع ارتباط با آنان را یکى از مصداق‏هاى فساد و تباهى در زمین معرّفى کرده و بر قطع رحِم‌کننده، لعنت فرستاده است.

در روایتی آمده که امام صادق علیه السلام به یکى از یاران خویش به نام میسّر فرمود: «اى میسّر! بر عمر تو افزوده شده است. چه کارى انجام داده‏اى؟».

1.. بقره: آیۀ ۱۷۷.

2.. نحل: آیۀ ۹۰.

3.. رعد: آیۀ ۲۵.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
446

دیگری را برای اثبات ملکیّت خود پیمود. به سخن دیگر، فاطمه( در این دادگاه ناجوان‌مردانه، در پی اثبات ملکیت فعلی و تسلّطش بر فدک است و در آخرین مرحله می‏فرماید که بر فرض نبخشیدن پیامبر( هم، بنا به قانون ارث، بخش عظیمی از فدک، به تنها فرزند ایشان، یعنی وی می‌رسد.

پیام‌ها

۱. ادای حقوق مالی اهل بیت علیهم السلام

مهم‌ترین پیام این آیه، تأکید بر ادای حقوق مالی اهل بیت علیهم السلام، همچون خمس و فَیء و شریک کردن آنان در اموال خود است. خداوند با واجب ساختن این مطلب بر پیامبرِ خود، حجّت را بر همگان تمام کرده است تا هیچ مسلمانی، عذری در ترک این حق که خداوند برای اهل بیت علیهم السلام تعیین کرده است، نداشته باشند.

۲. پیوند خویشاوندی، موجب پیدایش حق است

«آیه ذى القربى»، با وجود انحصار ذی القربی به برخی از خویشان پیامبر صلی الله علیه و آله، براى همه مسلمانان این پیام عمومی را نیز دارد که خویشاوندان هر مسلمان، در اموال او حقّى دارند و پرداختِ این حقوق، لازم است و فقیر بودن، شرط نیست. خویشاوندى، حقّى است که در قرآن و در اسلام، به رسمیّت شناخته شده است. اگر کسى با کسى خویشاوند باشد، براى او حق ایجاد مى‏کند و اگر کسى توان مالى دارد، باید حقّ خویشاوندى را ادا کند. همه آیات و روایاتى که صِله رَحِم را واجب و قطع رَحِم را حرام مى‏دانند، بر این حق، دلالت دارند و آن را تأیید مى‏کنند. در قرآن، آمده است:

(وَ إِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِى إِسْرٰءِیلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللهَ وَ بِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا وَ ذِى الْقُرْبى.۱

و یاد کن زمانى را که از بنى اسرائیل، پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستند و به

1.. بقره: آیۀ ۸۳.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31072
صفحه از 593
پرینت  ارسال به