1.. تفسیر الآلوسی: ج۸ ص۶۱.

2.. ر. ک: تفسیر نمونه: ج۱۲ ص۹۵.

3.. نساء: آیۀ ۳۶.

4.. بقره: آیۀ ۱۷۷، نساء: آیۀ ۸، نحل: آیۀ ۹۰، نور: آیۀ ۲۲.

5.. إسرا: آیۀ ۲۶.

6.. روم: آیۀ ۳۸، شورا: آیۀ ۲۳.

1.. الاحتجاج: ج۲ ص۳۳. نیز، ر. ک: الأمالی، صدوق: ص۲۳۰، تفسیر الطبری: ج۱۵ ص۹۲، تفسیر الثعلبی: ج۶ ص۹۵، الدرّ المنثور: ج۴ ص۱۷۶، شواهد التنزیل: ج۱ ص۴۴۳.

2.. ابن کثیر دمشقی، بعد از گزارش روایت ابو سعید خُدری می‌نویسد: «این روایت، بر فرض صحّت سند، مشکل دارد، چرا که آیه، مکّی است و فدک در سال هفتم هجری همراه خیبر، فتح شد. پس چگونه این حدیث با این مطلب، سازگار است؟! بنا بر این، این حدیث، مورد انکار است و به جعلیات رافضیان شبیه‌تر است». (تفسیر ابن کثیر: ج۳ ص۳۹ ـ ۴۰).
آلوسی نیز نوشته است: «گفته شده مراد از ذی القربی، خویشاوندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هستند و این مطلب، از سُدّی نقل شده است. ابن ‌جریر طبری از علی بن الحسین( روایت کرده که ایشان به مردی از اهالی شام فرمود: "آیا قرآن خوانده‌ای؟". شامی گفت: آری. ایشان فرمود: "(فآت ذا القربی حقه) را در سورۀ بنی‌اسرائیل خوانده‌ای؟". شامی گفت: آیا شما خویشاوندی هستید که خداوند، فرمان داده حقّش پرداخته شود؟ ایشان فرمود: "آری". همچنین شیعه از [امام] صادق( روایت کرده: "مراد از حقّ آنان، تأمین آنها و پرداخت خمس است»؛ امّا این تفسیر، ضعیف دانسته شده، چرا که قرینه‌ای بر اختصاص [آیه به پیامبر صلی الله علیه و آله و خویشاوندان او] وجود ندارد. البتّه پاسخ گفته‌اند که خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله قرینه است، امّا این سخن، قابل مناقشه است. همچنین روایت بزّار، ابو یعلی، ابن ابی حاتم و ابن مردویه از ابو سعید خُدری که گفته: "چون این آیه نازل شد، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، فاطمه( را طلبید و فدک را به او عطا فرمود"، دلالت بر اختصاص خطاب به ایشان نمی‌کند. ضمن این که قلب نسبت به صحّت این خبر، یقین ندارد، چرا که سورۀ اسراء، مکّی است و این آیه از مستثنیات نیست و فدک در آن زمان، تحت تصرّف پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نبوده است. افزون بر این، این که فاطمه ـ رضی الله عنها ـ بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله ـ چنان که مشهور است ـ فدک را به عنوان ارث خود طلب کرد، صحّت این خبر را انکار می‌کند (تفسیر الآلوسی: ج۸ ص۶۱).