با توجّه به این که مخاطب خداوند سبحان، پیامبر صلی الله علیه و آله است، در می‌یابیم مراد از «ذا القربى» در آیه، ویژه خویشاوندان پیامبر صلی الله علیه و آله است و به دلالت روایات فراوان فریقین، مقصود همه خویشاوندان ایشان نیست؛ بلکه مراد، تنها کسانى هستند که آیه تطهیر در باره آنان فرود آمده است.
گفتنی است که تعبیر «ذا القربی» در باره اثبات حقوق مالی اهل بیت علیهم السلام، اختصاص به این آیه ندارد و در آیات دیگری از قرآن نیز شاهد چنین کاربردی هستیم. مانند:
(وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَىْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبىَ وَ الْیتَامَى وَ الْمَسَاکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ.۱
بدانید هر گونه غنیمتى به دست آورید، خمس آن براى خدا و براى پیامبر و براى ذى القُربى و یتیمان و مسکینان و وا ماندگان در راه است).
(ما أَفَاءَ اللهُ عَلىَ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلّٰهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبىَ وَ الْیتَامَى وَ الْمَسَاکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ.۲
آنچه خدا از [دارایىِ] ساکنان آن قریهها، عاید پیامبرش گردانید، از آنِ خدا و از آنِ پیامبر [او] و متعلّق به خویشاوندان نزدیک [وى] و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است).
خطاب «و آت» به پیامبر صلی الله علیه و آله، دلالت بر اختصاص این حکم به او ندارد؛ زیرا سایر احکامى که در ادامه این آیات آمده، مانند نهى از تبذیر یا مداراى با سائل و مستمند و یا نهى از بخل و اسراف، همه به صورت خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله ذکر شده است، در حالى که مىدانیم این احکام، جنبه اختصاصى ندارند و مفهوم آن، کاملاً عام است و شاید از باب «إیاکِ أعنی و اسمعی یا جارَّة» یا به قول مَثَل فارسى «به در مىگویم، دیوار بشنود» باشد.۳
نکته دیگر، تعبیر «حَقَّه» است. این آیه نورانی برای اهل بیت علیهم السلام یک «حقّ مالی»
