حقیقت، اعتراف مى‏کند که آیه، بر عصمت اولو الأمر، دلالت مى‏کند، گر چه در مصداق اولو الأمر با شیعه اختلاف دارد.^۱

دلیل فخر رازى بر دریافت این پیام از آیه، این است که اگر اولو الأمر، معصوم نباشند، در حکم الهى تضاد پیش مى‏آید؛ زیرا اگر اولو الأمر، دستورى را به خطا صادر کنند، اطاعت از آنها واجب نیست و از طرف دیگر، خداوند اطاعت از آنان را واجب گردانیده است. پس هم اطاعت اولو الأمر واجب است، چون خدا دستور داده است، و هم واجب نیست، چون به اشتباه، دستورى را داده است.^۲

گفتنی است ادامه آیه نیز مؤیّد این تفسیر است؛ چرا که خداوند می‌فرماید: (فَإِن تَنَازَعْتُمْ فىِ شَىءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ) و در ادامه، از ارجاع اختلاف و نزاع به دستگاه طاغوت و داوری غیر خدا و رسول صلی الله علیه و آله، نهی می‌کند. بنا بر این، به قرینه تقابل این دو دستگاه داوری، می‌فهمیم کسانی باید در مصدر امور و حلّ نزاع‌ها قرار گیرند که به کتاب خدا و سنّت رسول صلی الله علیه و آله، کاملاً آگاه باشند و فهم و تفسیری معصومانه از آن دو داشته باشند؛ وگر نه مراجعه به خدا و رسول او تحقّق نیافته است. با این بیان، روشن می‌شود که آیه، بیانگر مرجعیّت علمی امامان معصوم علیهم السلام پس از رسول نیز هست.

تبیین حقّ حاکمیت اهل بیت علیهم السلام

نتیجه آنچه از متن آیه به دست آمد، در روایات فراوانی از منابع شیعی نیز آمده است.^۳ برای نمونه، از امام باقر علیه السلام روایت شده که در مورد این آیه فرمود:

۰.إیّانا عنّىٰ خاصَّةً، أَمَرَ جَمیعَ المُؤمِنینَ إلىٰ یَومِ القِیامَةِ بِطاعَتِنا.^۴

۰.تنها ما اهل بیت، منظور هستیم. خداوند، همه مؤمنان را تا روز قیامت، به اطاعت از ما دستور داده است.

مسئله است؛ چرا که خداوند می‌توانست این واجب را جداگانه بیان نماید، چنان که گویای مقام برتر اولو الأمر نیز هست.

اطاعت از خدا، در واقع، همان اطاعت از فرامین قرآن و دستورهای پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ امّا این که «اولو الأمر» چه کسانى هستند، بین شیعه و اهل سنّت، اختلاف است.

رجوع به متن آیه، نشان می‌دهد باید بدون هیچ شرط و قیدی از پیامبر صلی الله علیه و آله و اولو الأمر، اطاعت کرد؛ چرا که اگر این اطاعت، شرط یا قیدی داشت، می‌بایست مطرح می‌شد، چنان که خداوند بعد از امر به برخورد نیکو با والدین ـ که یکی از مصادیقش اطاعت از آنان است ـ می‌فرماید:

(وَ إِنْ جاهَداکَ لِتُشْرِکَ بِی ما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما.^۱

و اگر آن دو [مشرک باشند و] تلاش کنند که براى من همتایى قائل شوى که به آن علم ندارى، از آنها پیروى مکن!).

بنا بر این، چون خداوند به معصیت خود فرمان نخواهد داد، اولو الأمر باید مانند پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از گناه و اشتباه، معصوم باشند، وگر نه لازم می‌آید خدا، فرمان به معصیت خود داده باشد. لذا مصداق اُولو الأمر، معصوم هستند. از دیگر سو، چنان که در تبیین آیه تطهیر گذشت، تنها امامان اهل بیت علیهم السلام معصوم هستند. لذا این آیه، در واقع، فرمان به اطاعت بی‌چون و چرا و مطلق از آنان را صادر می‌کند.^۲

صاحب مجمع البیان، در تأیید این استدلال می‌گوید: این که خداوند، اطاعت از اولو الأمر را در کنار اطاعت از رسول آورده است، دلالت می‌کند آنان، فوق تمام امّت هستند و این ویژگی به اتّفاق امّت، تنها در امامان شیعه وجود دارد.^۳

جالب است بدانید همین بیان به وسیله برخی مفسّران اهل سنّت نیز آمده است. فخر رازى، که معمولاً آنچه را نزدیک به عقاید شیعه است، رد مى‏کند، در این جا به این