401
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

متعدّدی بیان کرده‌اند۱ که به نظر، بهترین پاسخ، همان است که در ابتدای تفسیر «آیه مودّت» بدان اشاره شد.

علّامه طباطبایی رحمه الله نیز می‌نویسد:

۰.تأمّل کافی در روایات متواتر فریقین که مردم را در فهم قرآن به اهل بیت علیهم السلام ارجاع می‌دهند، همچون «حدیث ثقلین» و «حدیث سفینه»، تردیدی نمی‌گذارد که واجب ساختن محبّت آنان و قرار دادن آن به عنوان اجر رسالت، تنها بهانه‌ای است برای ارجاع مردم به مرجعیّت علمی اهل بیت علیهم السلام. بنا بر این، طلب اجر رسالت در مسیر دعوت و هدایت مردم است و نفع آن برای خود مردم است.۲

ایشان، همچنین می‌نویسد:

۰.از آن جایی که این آیه، مدنی است و وقتی نازل شده که مسلمانان به ایشان ایمان آورده‌اند و عصمت او را تصدیق نموده‌اند، بنا بر این، جایی برای متّهم شدن پیامبر صلی الله علیه و آله نیست و اگر این امر ممکن بود، باید در بسیاری از خطابات قرآن، همچون آیات دالّ بر وجود اطاعت مطلق از پیامبر صلی الله علیه و آله یا آیات اختصاص انفال به پیامبر و... نیز جاری باشد.۳

۴. تعارض تفسیر امامیه با قرآن

آلوسی با استناد به آیه (وَ مَا تَسْألُهُمْ عَلَیهِ مِنْ أجْرٍ؛۴ و تو [هرگز] از آنها پاداشى نمى‏طلبى)، تفسیر امامیه از «آیه مودّت» را مورد اشکال قرار می‌دهد.۵

1.. برخی همچون سیوطی و ثعلبی، از احتمال نسخ این آیه سخن گفته‌اند و برخی همچون فخر رازی، احتمال منقطعه بودن استثنای آیه را طرح کرده‌اند.

2.. المیزان فی تفسیر القرآن: ج۱۸ ص۴۶.

3.. المیزان فی تفسیر القرآن: ج۱۸ ص۴۷.

4.. یوسف: آیۀ ۱۰۴.

5.. تفسیر الآلوسی: ج۱۳ ص۳۳.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
400

است سوره‌ای مکّی، دارای آیاتی مدنی باشد، چنان که روایات سبب نزول «آیه مودّت»، گواه مدنی بودن نزول این آیه است.

ضمناً روایات قتاده نیز از دو جهت، مردود است:

اوّل این که وی، متوّفای سال ۱۱۷ هجری است و نمی‌توانسته شاهد نزول چنین آیه‌ای باشد.

دوم این که با روایات فراوانی که در آغاز گذشت، در تنافی است.

۳. ناسازگاری طلب اجر با آیات دیگر و نیز با شأن پیامبر صلی الله علیه و آله

فخر رازی می‌نویسد: از چند جهت، طلب مزد پیامبر صلی الله علیه و آله در برابر رسالتش، مورد اشکال است و در برخی آیات، این امر، منتفی شده است. از جمله این دو آیه:

(قُلْ ما أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ مِنْ أجْرٍ وَ ما أنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ‏.۱

بگو: «مزدى بر این [رسالت‏]، از شما طلب نمى‏کنم و من از کسانى نیستم که چیزى از خود بسازم [و به خدا نسبت دهم‏]).

(وَ مَا تَسْأَلُهُمْ عَلَیهِ مِنْ أجْرٍ.۲

و تو [هرگز] از آنها پاداشى نمى‏طلبى).

علاوه بر این که درخواست مزد در برابر انجام گرفتن امور واجب، در شأن مردم عادی نیست، چه این که در شأن اَعلمِ علما باشد، همچنین درخواست مزد، سبب می‌شود پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در مظانّ تهمت و منفعت‌طلبی واقع شود و این، سبب تردید دیگران در صحّت نبوّتش می‌گردد.

پاسخ شبهه سوم

در پاسخ این اشکال، دانشمندان شیعه و اهل سنّت و از جمله خود فخر رازی، پاسخ‌‌های

1.. ص: آیۀ ۸۶.

2.. یوسف: آیۀ ۱۰۴.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31851
صفحه از 593
پرینت  ارسال به