381
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

۲. سرانجام لجاجت

عاقبت لج‏بازى، پشیمانىِ ابدى است. نعمان بن حارث، اگر لج‌باز و تنگ‌نظر و گستاخ نبود، بدین سرانجام شوم و نکبت‌بار، دچار نمى‏شد. بعد از این که پیامبر صلی الله علیه و آله سه بار سوگند خورد که انتصاب على علیه السلام از جانب خداست، باز به جهت لجاجت و تعصّب، خودش را نفرین کرد و به عذاب، گرفتار شد. در روایتى از پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است:

۰.إیّاکَ وَ اللَّجاجَةَ؛ فَإِنَّ أوَّلَها جَهلٌ، وَ آخِرَها نَدامَةٌ.۱

۰.از لجاجت بپرهیز که اوّلش نادانى و پایانش پشیمانى است.

امام على علیه السلام نیز فرمود:

۰.خَیرُ الأخلاقِ أبعَدُها عَنِ اللَّجاجِ.۲

۰.بهترین خوى‏ها، دورترینِ آنها از لجاجت است.

۳. خطر دشمنی با اهل بیت علیهم السلام

یکی از پیام‏هاى مهمّ این آیات، هشدار در باره خطر دشمنی با اهل بیت علیهم السلام است. در روایات نیز به دشمنان اهل بیت علیهم السلام وعده آتش دوزخ، داده شده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

۰.بهشت بر کسى که به اهل بیتم ستم کند و با آزردن عترتم مرا بیازارد، حرام شده است.۳

۴. امکان پیشگیری از عذاب الهی توسّط مؤمنان

شاید این جمله که خداوند سبحان می‌فرماید: (کافران نمی‌توانند عذاب الهی را دفع کنند)، اشاره به این است که مؤمنان با تضرّع و زارى و توبه به درگاه الهى، مى‏توانند عذاب را برگردانند، چنان که قوم یونس علیه السلام با توبه و بازگشت به خدا، عذاب را از خود راندند.

1.. تحف العقول: ص۱۴.

2.. غرر الحکم: ج۳ ص۴۲۵ ح ۴۹۷۵.

3.. تفسیر القرطبى: ج۱۶ ص۲۲، الکشّاف: ج۴ ص۲۲۰، سعد السعود: ص۱۴۱.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
380

است. به عبارتى، حارث در زمان نزول عذاب، مرتد بود، چون قول پیامبر صلی الله علیه و آله را نپذیرفته بود و در نبوّت ایشان، تردید کرده بود.

بعلاوه، طبق حدیثى از امیر مؤمنان على علیه السلام، نعمان، یهودى بوده و اصلاً مسلمان نبوده است و یا منافقانه، اسلام را پذیرفته بود. چون وقتى این ماجرا را شنید، خشمگینانه نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و اعتراض کرد که آن عذاب بر او نازل شد.۱

شبهه هفتم: نام حارث بن نعمان، در منابعِ معروف نیامده است

در کتب معروفی مانند الاستیعاب ـ که مخصوص ذکر اسامى و شرح حال اصحاب است ـ، نامى از حارث بن نعمان، برده نشده است.

پاسخ شبهه هفتم

اسامى اصحابى که در این کتب آمده، اسامى همه یاران پیامبر صلی الله علیه و آله نیست، بلکه مربوط به برخی از آنان است. مثلاً در کتاب اُسد الغابة، که از مهم‏ترین کتاب‏هایى است که اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله را بر مى‏شمرد، تنها نام ۷۵۵۴ نفر آمده است، در حالى که در حجّة الوداع، ده‌ها هزار نفر در محضر پیامبر صلی الله علیه و آله بودند. بنا بر این، بى‏تردید نام بسیارى از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در این کتاب و کتاب‏هاى دیگر نیامده است. علاوه بر این، همان طور که اشاره شد، وی یهودی بوده است.

پیام‏ها

۱. نکوهیده بودن نفرین بر خود

نفرین کردن بر خود، کارى ناپسند و نکوهیده است. در روایتى از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود:

۰.هیچ گاه خود یا فرزندان و یا مالتان را نفرین نکنید.۲

1.. الفضائل: ص۸۴.

2.. صحیح مسلم: ج۸ ص۲۳۳، کنز العمّال: ج۳ ص۶۱۴ ح ۸۱۷۲.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31279
صفحه از 593
پرینت  ارسال به