حدیثى اهل سنّت، مانند غریب القرآن ابو عُبید قاسم بن سلّام هروى (م۲۲۴ق)،^۱ شفاء الصدور ابو بکر نقّاش موصلى بغدادى (م ۳۵۱ ق)،^۲ الکشف و البیان ابو اسحاق ثعلبى نیشابورى^۳ و شواهد التنزیل حاکم ابو القاسم حسکانى^۴ آمده است.^۵

ثانیاً نباید این داستان را با داستان اصحاب فیل سنجید، چون آن داستان، حادثه‏اى شخصى بوده و این دیگری، حادثه‏اى عمومى و همگانى که براى تمام مردم مکّه رخ داد. به عبارتى نمى‏توان انتظار داشت حادثه‏اى شخصى، مانند حادثه‏اى عمومى انعکاس اجتماعى یابد.

ثالثاً این ادّعاى ابن تیمیّه که مؤلّفان، آن را نقل نکرده‏اند، گزافه‏اى بیش نیست؛ زیرا بسیارى از مفسّران، محدّثان و مورّخان، آن را نقل کرده‏اند.

رابعاً سند آن به حُذَیفة بن یَمان، صحابى بزرگ و سفیان بن عُیَینَه، یکى از پیشوایان علم حدیث و تفسیر و ثقه در روایت مى‏رسد و حافظان و مفسّران و محدّثان، بر خبر آن دو اعتماد کرده و با آن خبر به تفسیر آیه پرداخته‏اند.

شبهه ششم. معذّب شدن مسلمان، بعید است

از این حدیث استفاده مى‏شود که نعمان بن حارث، مسلمان بود و مبانى اسلام را قبول داشت. پس چگونه امکان دارد مسلمانى در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله، به چنین عذابى دچار شود؟!

پاسخ شبهه ششم

نقل‏هاى تاریخى و حدیثى نشان مى‏دهند که او نه تنها گفتار پیامبر صلی الله علیه و آله را قبول نداشت، بلکه به خداوند نیز معترض بود که چرا چنین فرمانى در باره امیر مؤمنان على علیه السلام به پیامبر خویش صلی الله علیه و آله داده است. این حالت، بدترین و شدیدترین مرتبه از مراتب کفر و ارتداد

پاسخ شبهه سوم

کسى ادّعا نکرده سبب نزول آن آیه، داستان غدیر است، بلکه اکنون بحث در آیه (سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ) است و حارث بن نعمان، از این آیه در کلامش بهره برده و آن را بر زبان آورده است و این امر، به سبب نزول، ربطى ندارد.

شبهه چهارم. وجود پیامبر صلی الله علیه و آله مانع از نزول عذاب گردید

در قرآن آمده است: (وَمَا کانَ اللهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِیهِمْ وَمَا کانَ اللهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یسْتَغْفِرُونَ؛^۱ خداوند، آنها را عذاب نمى‏کند، در حالى که تو در میان آنانى، و خداوند، عذاب کننده‏شان نیست، در حالى که آمرزش مى‏طلبند).

این آیه، بیان مى‏دارد که با وجود پیامبر صلی الله علیه و آله هرگز عذابى نازل نخواهد شد. پس اصلاً عذابى رخ نداده است تا شأن نزولى براى آیه مورد بحث، ادّعا شود.

پاسخ شبهه چهارم

سخن مقبول، آن است که عذاب عمومى و همگانى به احترام پیامبر صلی الله علیه و آله وجود نداشت، ولى بدین معنا نیست که عذاب‏هاى شخصى و خصوصى وجود نداشته است؛ بلکه بارها چنین حوادثى رخ داده و تاریخ اسلام، گواه است که افرادى مانند «ابو زمعه»، «مالک بن طلاله»، «حکم بن ابى العاص» و جز آنان، به نفرین پیامبر صلی الله علیه و آله یا بدون آن، دچار عذاب شده‌اند.^۲

شبهه پنجم. عدم گزارش مورّخان

اگر چنین سبب نزول و چنین ماجرایى درست بود، باید مانند ماجراى «اصحاب فیل»، معروف مى‏شد، در حالى که مفسّران و مورّخان و سیره‏نویسان، یادی از آن نکرده‏اند و سند آن هم نادرست است.

پاسخ شبهه پنجم

اوّلاً این ماجرا به اندازه کافی معروف است که دستِ‌کم در سى کتاب از کتب تفسیرى و