روایت ششم. تاریخ دمشق به نقل از بریده اَسلَمى، آورده است:

۰.پیامبر صلی الله علیه و آله به ما فرمان داد که بر على علیه السلام به امارت مؤمنان، سلام دهیم و آن روز، ما هفت نفر بودیم و من، کوچک‏ترینِ آنان بودم.^۱

نکته قابل توجّه دیگر آن که نزول «آیه اکمال» در روز عرفه، علاوه بر احادیث اهل سنّت، در برخى از احادیث شیعه نیز آمده است که اساس آنها را دو حدیث از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام به گزارش زید بن ارقم، تشکیل مى‏دهد.^۲

حدیث اوّل. مرحوم کلینى در الکافى، از ابو جارود، چنین نقل کرده است:

۰.شنیدم امام باقر علیه السلام مى‏فرماید: «خداوند، پنج چیز را بر مؤمنان، واجب کرد؛ چهار چیز را اخذ کردند و یکى را وا نهادند».

۰.گفتم: فدایت شوم! آیا آنها را برایم نام مى‏برى؟ فرمود: «نماز [نازل شد]. مردم نمى‏دانستند که چگونه نماز بخوانند. پس جبرئیل علیه السلامفرود آمد و گفت: آنان را از اوقات نماز، آگاه کن. سپس، زکات نازل شد و جبرئیل علیه السلام گفت: اى محمّد! همان گونه که آنان را از نمازشان آگاه کردى، از زکاتشان نیز آگاه کن. سپس، روزه نازل شد و چون روز دهم ماه مى‏شد، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به روستاهاى اطراف، [پیغام] مى‏فرستاد و آن روز را روزه مى‏گرفتند. سپس [روزه] ماه رمضان، میان شعبان و شوّال، نازل شد. سپس، حج نازل شد. جبرئیل علیه السلام فرود آمد و گفت: همان گونه که آنان را از نماز و زکات و روزه‏شان آگاه کردى، از حجّشان نیز باخبر کن. سپس ولایت، در روز جمعه و در عرفه نازل شد. خداوند عز و جل نازل کرد: (امروز، دین شما را برایتان کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم) و کمال دین، به ولایت على بن ابى طالب علیه السلامبود.

۰.این هنگام بود که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گفت: «[با خود گفتم:] امّتم، تازه از جاهلیت به در آمده‏اند و هرگاه آنان را از ولایت پسرعمویم خبر دهم، چنین و چنان مى‏گویند. این را با خود گفتم، نه آن که بر زبان بیاورم. پس اراده حتمى خدا، راه

اسلام را برایتان پسندیدم).

۰.پس، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «الله‏ اکبر از تکمیل دین و اتمام نعمت و رضایت پروردگار از رسالت من و ولایت على!». سپس فرمود: «خدایا! دوستدارش را دوست بدار و دشمنش را دشمن بدار و یاورش را یارى ده و وا گذارنده‏اش را وا بگذار».

۰.پس، حسّان بن ثابت گفت: اى پیامبر خدا! آیا اجازه مى‏دهى اشعارى بسرایم؟ فرمود: «به برکت خداى متعال، بسراى». حسّان بن ثابت گفت: اى بزرگان قریش! گواهى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را بشنوید. سپس سرود:

۰.روز غدیر و در خم، پیامبرشان، آنها را ندا مى‏دهد

۰.پس به نداى رسول، گوش فرا ده

۰.که: من مولا و پیامبر شمایم.

۰.گفتند: آرى ! و هیچ ابهامى نگذاشتند

۰.خداى تو، مولاى ماست و تو، ولىّ مایى

۰.و هیچ کس را در میان مردم، نافرمان نمى‏یابى.

۰.پس به او گفت: اى على! برخیز که من

۰.تو را براى پیشوایى و راه‌نمایى پس از خودم پسندیدم.^۱

روایت پنجم. مسند ابن حنبل، به نقل از بَراء بن عازب، آورده است:

۰.ما با پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در سفر بودیم. پس در غدیر خم فرود آمدیم. در میان ما، نداى نماز جماعت داده شد و براى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله زیر دو درخت، روفته شد. پس، نماز ظهر را خواند و دست على علیه السلام را گرفت و فرمود: «آیا نمى‏دانید که اختیار من به مؤمنان، از خود آنها بیشتر است؟». گفتند: چرا.

۰.فرمود: «آیا نمى‏دانید که اختیار من به هر مؤمنى، از خود او بیشتر است؟». گفتند: چرا. پس دست على علیه السلام را گرفت و فرمود: «هر که من مولاى اویم، على، مولاى اوست. خدایا! دوستش را دوست بدار و دشمنش را دشمن بدار!». پس از آن، عمر، او را دیدار کرد و گفت: اى پسر ابو طالب، مبارکت باد! مولاى هر مرد و زن باایمان شدى.^۲