و در جاى دیگر فرموده است:

۰.مَنْ عَرَفَنَا کانَ مُؤْمِناً، وَ مَنْ أَنْکَرَنَا کانَ کافِراً.^۱

۰.هر که ما را بشناسد، مؤمن است و هر که انکار ما نماید، کافر است.

در حدیث اوّل، امام، نشانه تشخیص ایمان و کفر معرّفى شده بود، امّا در این حدیث، خود اهل بیت علیهم السلام، نشانه هستند و شناخت در این جا، به معناى پذیرفتن رهبرى و ولایت و امامتِ آنهاست. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرموده است:

۰.حُبُّ عَلیٍّ إیمانٌ، وَ بُغْضُهُ کُفْرٌ.^۲

۰.دوستى با على، ایمان و دشمنی با او، کفر است.

ایشان در حدیث دیگرى می‌فرماید:

۰.مَنْ أبْغَضَ عَلِیّاً فَقَدْ أَبْغَضَنی، وَ مَنْ أَبْغَضَنی فَقَدْ أَبْغَضَ اللّهَ‏.^۳

۰.هر کس با على دشمنى ورزد، با من دشمنى کرده است و هر کس با من دشمنى کند، دشمن خداست.

همچنین خطاب به امام علی علیه السلام مى‏فرماید:

۰.لا یُحِبُّکَ إلاَّ مُؤْمِنٌ، وَ لاَ یُبْغِضُکَ اِلاَّ کافِرٌ أَوْ مُنافِقٌ.^۴

۰.تو را جز مؤمن، دوست نمی‌دارد و جز کافر یا منافق، دشمن نمى‏دارد.

امام باقر علیه السلام فرموده:

۰.حُبُّنا إیمانٌ، وَ بُغْضُنَا کُفْرٌ.^۵

۰.دوستى با ما [نشانه] ایمان و دشمنى ما [نشانه] کفر است.

گفتنی است مقصود از «کُفر» در این روایات، کفر اصطلاحی نیست. کفر، در قرآن و

جانشین خود، خائف و هراسان بود و آن را به تأخیر مى‏انداخت تا حدّى که بر او وحى شد که (اگر آن را انجام ندهى، رسالت پروردگار خویش را انجام نداده‏اى)؟!

در پاسخ، باید گفت: آنچه ایشان را نسبت به اسلام و مسلمانان، بیمناک مى‏کرد، نفاق درونى و فتنه داخلى برخى مسلمانان بود که ریشه در هواپرستى آنان داشت. خوف ایشان، از این بود که به بهانه خویشاوندگرایی و منفعت‌طلبی، با ایجاد تفرقه و آشوب در جامعه اسلامى، خورشید آن انقلاب عظیم به افول بگراید و تهدیدى متوجّه اصل دین اسلام شود.

در این حال بود که ترنّم نغمه آسمانى (وَاللهُ یعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ)، به روان شریفش آرامش بخشید و او را در هاله‏اى از عصمت و حمایت، قرار داد.

با این بیان، میزان خطر منافقانِ به ظاهر مسلمان براى پیامبر صلی الله علیه و آله و دین نوپاى اسلام، تا حدّى آشکار مى‏شود.

۴. همسانى انکار ولایت با کفر

آغازین کلمات آیه شریف، خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله بر این مطلب تأکید دارد که باید ولایت على علیه السلام را به مردم، تبلیغ کنى، وگر نه، رسالت الهى خود را به انجام نرسانده‏اى. آخرین جمله از آیه شریف، این پیام را رسانده، تصریح مى‏نماید که هر کس ابلاغ ولایت امیر مؤمنان علیه السلام را نپذیرد و آن را نادیده انگارد، کافر است و خداوند، چنین افرادى را هدایت نمى‏کند: (إِنَّ اللهَ لاَ یَهْدِى الْقَوْمَ الْکافِرِینَ).

احادیث ائمّه علیهم السلامنیز این پیام را تبیین مى‏کند. امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

۰.الإمامُ عَلَمٌ فِیما بَینَ اللّهِ‏ عز و جل وَ بَینَ خَلْقِه؛ فَمَنْ عَرَفَهُ کانَ مُؤمِناً، وَ مَنْ أَنْکرَهُ کانَ کافِراً.^۱

۰.امام، نشانه‏اى بین خدا و مردم است. هر کس او را بشناسد، مؤمن است و هر کس او را انکار نماید، کافر است.