برکات ولایت امام على علیه السلام

در احادیث منقول از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام، برکات فراوانى براى ولایت امیر مؤمنان علیه السلام ذکر شده که به اختصار، آنها را ذکر مى‏کنیم:

۱. تمام خیر، در ولایت على علیه السلام و فرزندانش و دشمنى با دشمنانش نهفته است.

۲. ولایت على علیه السلام، دژى استوار است.

۳. کشتى نجات، ریسمان گسست‏ناپذیر و محکم الهى است.

۴. باعث زندگانى‏اى چون زندگانىِ پیامبر صلی الله علیه و آله و مرگى چون مرگ او مى‏شود.

۵. ولایت على و فرزندانش علیهم السلام، سبب ورود به بهشت جاودانى است.

۶. ولایت على علیه السلام، باعث عبور از پل صراط است.

۷. همسایگى ابراهیم علیه السلام در بهشت، به سبب ولایت على علیه السلام است.

۸. ایمنى از آتش دوزخ، به ولایت امیر مؤمنان علیه السلام است.

۹. آسایش و شادمانى، برکت و پیروزى، آمرزش و بزرگوارى، گشایش و بشارت، رضایت الهى و نزدیکى به او و محبّت الهى، از آنِ کسانى است که ولایت علی علیه السلام را بپذیرند و از دشمنانش، بیزارى جویند.^۱

پیام‏ها

۱. عصمت اهل بیت علیهم السلام

دریافت این پیام از آیه ولایت، به اندکى توضیح، نیاز دارد. پیش از این توضیح دادیم که ولایت امیر مؤمنان علیه السلام، در امتداد ولایت خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ زیرا مقصود از «ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا» در آیه ولایت: (إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللهُ وَرَسُولُهُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا...)، امام على علیه السلام است. بنا بر این، پذیرش ولایت على علیه السلام، یعنى پذیرش ولایت خدا و رسول او، و نپذیرفتن آن، یعنى

در پاسخ می‌گوییم: چنان که ملاحظه می‏شود، مبنای این اشکال، یک روایت مرسل است؛ یعنی افراد راوی میان سیّد هاشم بحرانی در قرن یازدهم و عمّار ساباطی در سده دوم، روشن نیست. بنا بر این با این روایت، هیچ امری قابل اثبات نیست تا نیاز باشد به آن پاسخ داد. آنچه مسلّم است این که امام علی علیه السلام چنین انفاقى را در حال رکوع، انجام داده است و نیز مسلّم است که اگر چه انگشترى قیمتى بوده، ولی به اندازه خراج سرزمین شام، ارزش نداشته است.

۱۱. عدم اطلاق زکات بر صدقه و انفاق

اشکال شده که با این که على علیه السلام از مال دنیا چیزى براى خود فراهم نساخته بود، چه زکات واجبى بر ذمّه داشت؟ و اگر منظور، صدقه مستحب است که به آن زکات گفته نمى‏شود؟^۱

در پاسخ باید گفت:

اوّلاً به گواهى تاریخ، امام علی علیه السلام از دست‌رنج خود، درآمدهای فراوانی داشت، ولی آنها را جمع نمی‌کرد، بلکه در راه خدا انفاق می‌نمود. در روایات متعدّدی آمده که ایشان، هزار بنده را از دست‌رنجِ خود، آزاد کرد،^۲ همچنین نخلستانی داشت که هزار درخت خرما با دست خود، در آن کاشته بود.^۳ علاوه بر این، سهم او از غنائم جنگی نیز اندک نبود. این را نیز مى‏دانیم که فوریت وجوب پرداخت زکات، فوریت عرفى است که با خواندن یک نماز، منافات ندارد.

ثانیاً اطلاق زکات بر صدقه مستحبی در قرآن مجید، فراوان است. در بسیارى از سوره‏هاى مکّى، کلمه زکات آمده که مراد، همان زکات مستحب است؛ زیرا وجوب زکات، مسلّماً بعد از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله به مدینه بوده است. آیه ۳ سوره نمل، آیه ۳۹ سوره روم، آیه ۴ سوره لقمان و آیه ۷ سوره فصّلت، از نمونه‌های آن هستند.^۴