یکى از مهم‏ترین متون اهل سنّت در علم کلام و اصول دین، مى‏نویسد:

۰.وَ أجمَعَ أئمّةُ التفسیرِ أنَّ المرادَ عَلیٌّ.

۰.مفسّران متّفق‌اند که مراد [از آیه ۵۵ سوره مائده] علی است.^۱

یعنى وی، دقیقاً نظرى مخالف ابن تیمیه دارد؛ چون ابن تیمیه، مدّعى کذب بودن این اجماع بود و مى‏گفت چنین اجماعى نیست، ولى قاضى ایجى، به این اجماع، عقیده دارد.

ب ـ سعد تفتازانى (م ۷۹۳ ق). او در کتاب شرح المقاصد، از کتاب‏هاى مهم اهل سنّت، اعتراف مى‏کند که این آیه، به اجماع مفسّران، در باره امیر مؤمنان على علیه السلام، نازل شده است.^۲

ج ـ علاء الدین قوشجى حنفی (م ۸۷۹ق). وى نیز در کتاب شرح تجرید، همین اجماع را ادّعا کرده است.^۳

آلوسی نیز در تفسیر خود می‏نویسد:

۰.غالبُ الأخباریّین علی أنَّ هذه الآیةَ نَزَلَت فی علیّ ـ کَرَمَ اللّهُ وجهَه ـ.^۴

۰.بیشتر محدّثان بر این باورند که این آیه در باره علی علیه السلام نازل شده است.

۲. عدم دلالت «إنّما» بر حصر

فخر رازى، در تفسیر معروف خود، در مورد کلمه «إنّما» در آیه، اشکال کرده که این کلمه، دلالت بر حصر نمى‏کند و حصر، از آن فهمیده نمى‏شود. بنا بر این، ولایت، منحصر در خدا و رسول صلی الله علیه و آله و على علیه السلام نمى‏شود؛ بلکه دیگران نیز مى‏توانند ولایت داشته باشند. به عبارت دیگر، «اثبات شى‏ء، نفى ما عدا نمى‏کند». فخر رازى، براى اثبات

اگر پیامبر و برخی مؤمنان، ولایت دارند، ولایت آنان، فرع بر ولایت الهی است، نه در عرض آن ولایت.^۱

ایراد و نقد به ارتباط آیه «ولایت» با اهل بیت علیهم السلام

در باره دلالت آیه ولایت بر جایگاه بالا و والاى اهل بیت علیهم السلام در قرآن، ایرادهایى شده که اکنون به مهم‏ترین آنها اشاره مى‏کنیم:

۱. معتبر نبودن روایات

یکى از نویسندگان مشهور اهل سنّت، به نام ابن تیمیه (م ۷۲۸ق) به سند این روایات، اشکال کرده است. البتّه دشمنى با اهل بیت علیهم السلام، از ویژگى‏هاى این شخص است، به گونه‏اى که هر گاه در فضیلت و برترى اهل بیت علیهم السلام سخنى گفته شود، مى‏کوشد آنها را مخدوش جلوه دهد. آنچه وى در مورد این آیه نیز بیان کرده، به افترا و تهمت، نزدیک‏تر است. او در بخشى از نوشتار خود، منهاج السنة، در باره این آیه چنین مى‏نویسد:

۰.وَضَعَ بعضُ الکذّابینَ حدیثاً مُفترًی أنَّ هذه الآیةَ نَزَلَت فى علىٍّ لَمّا تَصَدَّقَ خاتَمَه فى الصَّلاةِ، وَ هذا کِذبٌ بإجماعِ أهلِ العِلم.^۲

۰.بعضى از دروغگویان، حدیثى را جعل کرده‏اند که این آیه (آیه ولایت) در باره صدقه دادن على در حال رکوع، هنگامی که انگشترى خود را به فقیر داد، نازل شده است، در حالى که این مطلب، به اتّفاق اهل علم، دروغ است.

براى این که دروغ‌گویى ابن تیمیه و نادرستى آنچه به اهل حدیث نسبت داده، روشن شود، سخن سه تن از متکلّمان اهل سنّت را ـ که معمولاً در مقام دفاع علمى از عقیده اهل سنّت هستند ـ، نقل مى‏کنیم:

الف ـ قاضى عضد الدین ایجى (م ۷۵۶ ق). وى در کتاب المواقف فی علم الکلام،