247
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

الهی واقع شده‌اید».۱

از این روایات، به خوبى مى‏توان دریافت که واژه «شیعه» از همان عصر پیامبر خدا براى پیروان امام على علیه السلام به کار رفته است و این که برخى گمان مى‏کنند تعبیر «شیعه» بعدها به وجود آمده، اشتباه است.

در برخی روایات آمده است هنگامی که علی بن ابی‌طالب علیه السلام می‌آمد، اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله می‌گفتند: «خیرُ البَریّه بعد از پیامبر خدا، آمد».۲

آلوسی، بعد از اشاره به برخی روایات در این زمینه، امامیه را متّهم کرده که با توجّه به برخی احادیث، «خیرُ البریّه» را ویژه امام علی علیه السلام دانسته‌اند و لازمه آن، این است که علی علیه السلام از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نیز برتر باشد و اگر جایز باشد که «بریّه» در پیامبر صلی الله علیه و آله تخصیص بخورد، در آنچه ما نیز با دلیل می‏گوییم (یعنی پیامبران اولوا العزم، ملائکه و برخی افراد) نیز جایز است تخصیص بخورد. لذا این تعبیر قرآنی، هیچ اختصاصی به علی بن ابی طالب، نخواهد داشت.۳

در جواب، باید گفت: چنین ادّعایی باطل است؛ بلکه همان‌طور که اشاره شد، روایات در صدد بیان برخی مصادیق بارز این تعبیر است و قطعاً هر کس دارای دو گوهر ایمان و عمل صالح باشد، مصداق این آیه است.

اشکال دیگری که وی وارد کرده، دشواری امکان اثبات صحّت این روایات است،۴ در حالی که روایات این مطلب، به فراوانی گزارش شده است. از جمله، صاحب تأویل الآیات، چهار روایت، حاکم حَسَکانی، حدود بیست نقل و سیوطی، چهار روایت در الدرّ المنثور با این مفهوم، گزارش کرده‌اند. لذا اگر تواتر لفظی این اخبار را نپذیریم، تواتر معنوی این اخبار را می‌توان ادّعا کرد و این، بالاتر از صحّت سندی است.

1.. الدرّ المنثور: ج۶ ص۳۷۹.

2.. ر .ک: شواهد التنزیل: ج۲ ص۴۶۸. نیز، ر.ک: الدرّ المنثور: ج۶ ص۳۷۹.

3.. تفسیر الآلوسی: ج‏۱۵ ص۴۳۲.

4.. تفسیر الآلوسی: ج۱۵ ص۴۳۲.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
246

بعدی قرار دارند. اکنون به تعدادى از این روایات، اشاره مى‏کنیم:

۱. وقتى پیامبر صلی الله علیه و آله این آیه را تلاوت کرد، فرمود:

۰.هُم أنتَ وَ شیعَتُکَ یا عَلِىُّ! وَ میعادُ ما بَینی وَ بینَکُم الحَوضُ.۱

۰.آنان، تو و پیروانت هستید، اى على! وعده من و شما، بر سرِ حوض [کوثر].

۲. یزید بن شراحیل، کاتب امام علی علیه السلام، از ایشان نقل مى‏کند که پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود:

۰.یا عَلِیُّ! أما تَسمَعُ قَولَ اللّهِ عز و جل: (إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ ٱلْبَرِيَّةِ)؟ هُم أنتَ و شیعتُکَ، وَ موعِدی وَ مَوعِدُکُمُ الحَوضُ، إذَا اجتَمَعَتِ الاُمَمُ لِلحِسابِ تُدعَونَ غُرّاً مُحَجَّلینَ.۲

۰.ای علی! آیا این سخن خدا را نشنیده‌ای: (کسانى که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، بهترین آفریده‏هاى خدایند)؟ آنان، تو و پیروانت هستید. وعده‏گاه من و شما، بر سرِ حوض، وقتى امّت‏ها براى حساب، گِرد می‌آیند و شما دعوت مى‏شوید، در حالى که پیشانى سفید [و نورانى] و شناخته شده‏اید.

۳. طبری در جامع البیان، در تفسیر آیه (إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحَاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ ٱلْبَرِيَّةِ)، تنها یک روایت می‌آورد، به این شرح:

۰.ابو جارود از امام باقر علیه السلام نقل می‌کند که در باره آیه (آنان، بهترین مخلوقات هستند)، فرمود: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «ای علی! منظور، تو و شیعیانت هستید».۳

۴. سیوطی نیز چندین روایت با همین معنا نقل می‌کند. از جمله چنین آورده است:

۰.از ابن عبّاس نقل شده که گفت: هنگامی که آیه (إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ ٱلْبَرِيَّةِ) نازل شد، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود: «آنان، تو و شیعیانت در روز قیامت هستید، در حالی که خشنود و مورد رضایت

1.. شواهد التنزیل: ج۲ ص۴۶۳ ح ۱۱۳۰.

2.. شواهد التنزیل: ج۲ ص۴۵۹ ح ۱۱۲۵، الدرّ المنثور: ج۶ ص۳۷۹، تأویل الآیات الظاهرة: ج۲ ص۸۳۱، تفسیر الآلوسی: ج‏۱۵ ص۴۳۲.

3.. تفسیر الطبری: ج۳۰ ص۳۳۵.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31674
صفحه از 593
پرینت  ارسال به