233
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

۲. ارزش ایمان، هجرت و جهاد

این پیام به جزئیات پیام اوّل اشاره مى‏کند و ارزش‏هاى حقیقى را مشخّص مى‏سازد. اگر کسى بخواهد فضیلت شاخصى بر دیگران داشته باشد، ببیند چه قدر با مال و جان خویش در راه اسلام، جهاد مى‏کند. معیار برترى اهل بیت علیهم السلام نیز، همین ایمان و هجرت و جهاد است، چون آنان بیش از دیگران، ایثار و از خود گذشتگى انجام دادند.

البته باید دانست جهاد و هجرت، اموری مقطعی نیستند که ویژه زمان جنگ یا مربوط به صدر اسلام باشند؛ بلکه فرد مؤمن، همیشه باید در حال هجرت از بدی‌ها به سمت خوبی‌ها باشد. در حدیثی از امام علی علیه السلام می‏خوانیم:

۰.الهِجرَةُ قائِمَةٌ عَلیٰ حَدِّهَا الأوَّلِ.۱

۰.هجرت بر همان پایه اوّلیِ خویش است.

یعنی هجرت، هرگز تعطیل نشده و همچنان پرونده آن باز است. در روایتی دیگر از ایشان آمده است:

۰.یَقولُ الرَّجُلُ: هاجَرتُ، وَ لَم یُهاجِر؛ إنَّمَا المُهاجِرونَ الَّذینَ یَهجُرُونَ السَّیِّئاتِ وَ لَم یَأتوا بِها.۲

۰.گاه کسی می‏گوید: «هجرت کردم»، در حالی که واقعاً مهاجرت نکرده است! مهاجران [حقیقی] کسانی هستند که از گناهان، هجرت کنند و دیگر مرتکب آنها نشوند.۳

همچنین صحنه جنگ فرهنگی (جنگ نرم)، همیشه بر پاست و با کلّیه امکانات مادّی و غیر مادّی باید به نقش‌آفرینی در جهاد فی سبیل الله، اقدام نمود، چنان که جهاد با نفس نیز، جهاد اکبر دانسته شده و در صدر تمامی انواع جهاد و پیکار قرار دارد و بسیار جای تأمّل دارد که جهاد نظامی در برابر این جهاد، خُرد و کوچک خوانده شده است.

1.. شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید: ج۲ ص۱۲۹.

2.. الغارات: ج۲ ص۵۰۲.

3.. ر. ک: آیات ولایت در قرآن: ص۳۰۱.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
232

بنا بر این، حدیث نعمان با محتواى قرآن، ناسازگار است و هر حدیثى که با قرآن ناسازگار باشد، باید کنار گذاشته شود. علاوه بر آن که در روایات تفسیرى و روایات مربوط به قصص، احتمال جعل و ساختگى بودن، قابل انکار نیست.۱

پیام‌ها

۱. ارزش‏ حقیقى

از نظر قرآن، ملاک برترى انسان، تقواست: (إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ ٱللهِ أَتْقَاكُمْ؛۲ همانا گرامى‏ترینِ شما نزد خدا، باتقواترین شماست).

تقوا، همان ایمان و عمل صالح است که در آیه سقایت، بدان اشاره شده است. از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود:

۰.رُبَّ ذی طِمرَینِ لا یُؤبَهُ له، لَو أقسَمَ عَلَى اللّهِ‏ لَأبَرَّهُ.۳

۰.چه بسا کسى که جامه‏اى ژنده و پوسیده دارد و اعتنایى به او نمى‏شود، ولى اگر به خدا سوگند بخورد [و از او چیزى بخواهد]، خداوند، پاسخش را خواهد داد.

یا در روایت دیگرى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرموده:

۰.أحَبُّ العِبادِ إلَى اللّهِ تَعالى الأتقِیاءُ الأخفِیاءُ؛ الَّذینَ إذا غابُوا لَم یُفتَقَدُوا، وَ إذا شَهِدوا لَم یُعرَفوا، أُولٰئِکَ أئِمَّةُ الهُدىٰ وَ مَصابیحُ العِلمِ.۴

۰.محبوب‏ترین بندگان خداى تعالى، پرهیزگاران گم‌نام‌اند که چون غایب شوند، کسى سراغشان را نمى‏گیرد و چون حاضر شوند، کسى آنان را نمى‏شناسد. آنان، پیشوایانِ هدایت و چراغ‏هاى دانش‌اند.

به هر حال، منصب‏هاى دنیوى در برابر مقامات معنوى، هیچ ارزشى ندارند.

1.. تفسیر نمونه: ج۷ ص۳۲۹.

2.. حجرات: آیۀ ۱۳.

3.. میزان الحکمة: ج۱ ص۸۲۱. این متن به شکل «لا نومةَ له» نیز در مجازات النبویة (ص ۲۹۹) آمده است.

4.. کنز العمّال: ج۳ ص۱۵۳ ح ۵۹۲۹.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31028
صفحه از 593
پرینت  ارسال به