گر چه در این آیه به صراحت در باره جواز نجوا کردن بعد از این ماجرا سخنى نیامده، تعبیر آیه نشان مى‏دهد که حکم سابق، برداشته شد.

به هر حال، على علیه السلام با آن که از اصحاب ثروتمند نبود و زندگى ساده و زاهدانه‏اى داشت، با پیشی گرفتن از دیگران در عمل به این آیه، به فضیلت بزرگى دست یافت، به گونه‏اى که عبد اللّه‏ بن عمر، آن کلام را در مورد ایشان گفت.

از دیگر سو، باید توجّه داشت که تعبیر (ءَأَشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُواْ بَینَ یدَىْ نَجْوَاکمْ صَدَقَاتٍ؛ آیا ترسیدید که پیش از نجوا کردن خود، صدقه‏هایى بدهید)، آمیخته به نوعی عتاب و سرزنش کردن اغنیایی است که تا چندی پیش، بسیار با پیامبر صلی الله علیه و آله نجوا می‏کردند؛ ولی وقتی پای انفاق اندکی از مالشان پیش آمد، دیگر حاضر نشدند برای هیچ موضوعی با پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نجوا کنند، مگر علی بن ابی طالب علیه السلام.

با وجود این، بعضى همچون فخر رازی، به صراحت^۱ و آلوسی، تلویحاً^۲ فضیلت بودن این کار را منکر شده‏اند، چنان که نقص و طعن بودن ترک نجوا از سوی اغنیا را نیز انکار کرده و حتّی آن را مدح دانسته‌اند؛ چرا که سبب الفت میان فقرا و اغنیا گردید، در حالى که به آیه دوم توجّه نکرده‏اند که خداوند فرمود:

(ءَأشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُواْ بَینَ یَدَىْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ....

۰.آیا از فقر ترسیدید و بخل ورزیدید که قبل از نجوا کردن، صدقه‏اى ندادید؟...).

از این تعبیر، روشن مى‏شود که ترک صدقه دادن و نجوا نکردن با پیامبر صلی الله علیه و آله کار نامطلوبى بوده است، وگر نه سرزنش نداشت.^۳ همچنین از تعبیر توبه (وَ تَابَ اللهُ عَلَیکمْ) نیز بر مى‏آید که آنان، به سبب ترس از فقر و در پیِ آن ترک صدقه، دچار گناه و معصیت شده‌اند؛ گر چه خداوند آنان را مورد بخشش و عفو، خود قرار داد.^۴

گونه‏اى پاکیزگى را براى محیط فکرى و اجتماعى مسلمانان به وجود آورد.^۱ در سوره توبه نیز به این حکمت، اشاره شده است:

(خُذْ مِنْ أَمْوا لِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِم بِهَا.^۲

از اموالشان صدقه بگیر تا پاکشان کنى و با آن، تصفیه‏شان کنى).

امّا از آن جا که اگر وجوب صدقه عمومیت مى‏یافت، فقرا توان پرداختِ آن را نداشتند و فقر آنان، مانع از مطرح کردن نیازهاى خود با پیامبر صلی الله علیه و آله بود، لذا در ذیل آیه، حکم صدقه از این گروه برداشته شد:

(فَإِن لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ ٱللهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛

اگر توانایى نداشته باشید، خداوند، بخشنده و مهربان است).

بدین ترتیب، حکم وجوب از آنان برداشته شد و تنها بر کسانی که امکان پرداخت صدقه را داشتند، واجب بود.^۳

چنان که گفته شد، تنها امیر مؤمنان على علیه السلام بدان عمل کرد. در این جا بود که آنچه لازم بود مسلمانان بفهمند، فهمیدند و درس لازم را گرفتند. از این رو، آیه بعدى نازل شد و این حکم را نسخ کرد:

(ءَأَشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُواْ بَینَ یَدَىْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُواْ وَ تَابَ اللهُ عَلَیکُمْ فَأَقِیمُواْ الصَّلَوٰةَ وَ ءَاتُواْ الزَّکٰوةَ وَ أَطِیعُواْ اللهَ وَرَسُولَهُ وَ اللهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ.^۴

آیا ترسیدید [فقیر شوید] که از دادن صدقه قبل از نجوا کردن، خوددارى کردید؟ اکنون که این کار را نکردید و خداوند از شما درگذشت، پس نماز را به پا دارید و زکات را بپردازید و خدا و پیامبرش را پیروى کنید و بدانید خداوند از آنچه مى‏کنید، آگاه است).