213
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

معنای فعل «شری»، فروختن است.۱

علّامه طباطبایی نیز می‌نویسد:

۰.آیه با این که مراد از شراء، خریدن باشد، ناسازگار است.۲

این در حالی است که صُهَیب، جان خود را در برابر اموال و دارایی‌هایش در مکّه می‏خرد. از این رو، شاید آلوسی خود نیز متوجّه این اشکال بوده که گفته:

۰.بنا بر این نقل، به ظاهر شراء به معنای خریدن است.۳

پیام‌ها

۱. درس ایثار

خداوند با یاد و تمجید از کسانی که جانشان را در راه خدا فدا می‌کنند، به همگان درس ایثار جانی در راه خدا داده است.

۲. اخلاص در ایثار

خداوند در این آیه، مؤمنان را به تلاش برای کسب رضایت الهی و اخلاص در ایثار جان، ترغیب می‏کند؛ زیرا بدون اخلاص هیچ عملی حتّی ایثار جان، ارزشی ندرد و بالاترین سعادت‌ها و موفّقیت‌ها، در نتیجه اخلاص و دستیابی به خشنودی خدای سبحان برای انسان، حاصل می‌شود.

۳. تداوم وجود ایثارگران

در طول تاریخ، همیشه کسانی ـ هر چند اندک ـ هستند که در برابر دشمنان و منافقان از دین الهی با بذل جان خود، دفاع و نگهداری می‌کنند.

۴. معیار ارزش عمل

معیار ارزش عمل، سختی آن و اخلاص در انجام دادن آن است، چنان که در روایتی از

1.. تفسیر الطبری: ج۲ ص۴۳۶.

2.. المیزان في تفسیر القرآن: ج۲ ص۱۰۰.

3.. تفسیر الآلوسی: ج‏۱ ص۴۹۲.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
212

مَسروراً لِنَفسی بِأَن اُقتَلَ دونَهُ.۱

۰.و به من فرمان داد که در خوابگاهش بخوابم و با [گذشتن از] جانم از او محافظت کنم. پس به سرعت و از سرِ اطاعت و شادمانىِ این که به پاى او کشته مى‏شوم، به این کار، مبادرت کردم.

و روشن‏تر از همه آنچه آوردیم، اشعار ارجمند خود على علیه السلام در وصف این فضیلت والاست که به نقل از حاکم نیشابوری در المستدرک، بیان شد.

امام علیه السلام در این اشعار صریح و روشن، دلیل حضور خود در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را آمادگى براى کشته شدن، اسارت و فداکارى در جهت محافظت از جان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله اعلام کرده ‏است.

در تکمیل بحث به اشکالی که از سوی برخی دیگر از اهل سنّت مطرح شده، می‏پردازیم. آلوسی در تفسیر این آیه می‌نویسد:

۰.بیشتر روایات، گویای نزول این آیه در باره صُهَیب رومی است. او به سمت پیامبر صلی الله علیه و آله مهاجرت کرد، ولی در راه با مشرکان مکّه مواجه شد و با دادن اموال و دارایی‌های خود در در مکّه به آنان، جان خود را خرید و به نزد پیامبر صلی الله علیه و آله رفت. پیامبر صلی الله علیه و آله نیز به او فرمود: «أبا یَحییٰ! رَبِحَ البَیعُ رَبِحَ البَیعُ؛ ای ابو یحیی! آن معامله، سودآور بود؛ آن معامله، سودآور بود» و این آیه را برای او تلاوت کرد.۲

در پاسخ باید گفت: اوّلاً این متنی که آلوسی نقل می‏کند، تصریحی به نزول آیه ندارد، بلکه خبر از تلاوت این آیه توسّط پیامبر صلی الله علیه و آله بر او می‏دهد. ثانیاً تنها سه روایت اهل سنّت، صُهَیب رومی را مصداق یا سبب نزول این آیه معرّفی می‏کند که در منابع اهل سنّت تکرار شده‌اند. ثالثاً این ماجرا بر آیه منطبق نیست؛ چرا که مراد از (یشری نفسه) در آیه، فروختن است، چنان که طبری نیز در آغاز تفسیر این آیه می‏نویسد:

۰.در جای دیگر به وسیله مطالبی که نیازی به تکرار آنها نیست، بیان کردیم که

1.. الخصال: ص۱۴.

2.. تفسیر الآلوسی: ج‏۱ ص۴۹۲.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31325
صفحه از 593
پرینت  ارسال به