شوم مشرکان، آگاه گشت و مأمور شد که از مکّه خارج شود:

۰.(... هنگامى که کافران برایت نیرنگ کردند تا تو را در بند کشند و یا بکُشند و یا آواره‏ات سازند، و آنان، مکر مى‏کردند و خدا هم مکر مى‏کرد، و خداوند، بهترینِ مکر کنندگان است).^۱

مشرکان، پس از طرح نقشه قتل و چگونگى اجراى آن، خانه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را محاصره کردند تا پیامبر صلی الله علیه و آله از خانه بیرون نرود و اگر آهنگِ بیرون رفتن کرد، با شمشیر به دستانِ مشرک، رو به ‏رو شود و کار، یکسره گردد.

پیامبر صلی الله علیه و آله به على علیه السلام پیشنهاد کرد که آن شب در بستر وى بخوابد. على علیه السلام پرسید: اگر چنین کنم، تو سالم خواهى ماند؟

پیامبر صلی الله علیه و آله پاسخ داد: «آرى».

على علیه السلام با اعلام آمادگى براى کشته شدن در بامداد و به هنگام رویارویى با مشرکان، از این پیشنهاد، استقبال کرد و بر این موهبت عظیم، سجده شکر به‏ جا آورد.

على علیه السلام، بُرد یمانىِ سبز رنگى را که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به هنگام خواب به روى خود مى‏کشید، بر روى خود افکند و با اطمینان در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آرمید.

على علیه السلام، شهامت خود را در حدّ اعلا نشان داد و آن‏گاه که بدون سلاح، بدن خود را در معرضِ شمشیرهاى آخته قرار داد، شجاعت را معنا کرد. شجاعتى این‏گونه، منحصر به امام على علیه السلام است.

این ایثار شگفت، کرّوبیان را به تحسین وا داشت. خداوند به این نمایش شگفتِ از خودگذشتگى، بر فرشتگان بالید و این آیه قرآن کریم را براى جاودانه کردن این منقبت و بزرگداشت این ایثارگرى و این فضیلت والا به رواق تاریخ، فرو فرستاد:

۰.(و از مردم، کسى است که جان خود را در طلب رضایت خدا به معرض فروش مى‏نهد، و خداوند به بندگانش مهربان است...).

جبرئیل به زمین بر سرِ على علیه السلام آمد و میکائیل، کنار پاهایش نشست. جبرئیل به على علیه السلام مى‏گفت: به مثل تویی ـ اى پسر ابو طالب ـ باید تبریک و آفرین گفت. خدا به تو بر فرشتگان مباهات مى‏کند. پس خداوند آیه (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْرِی نَفْسَه...) را فرو فرستاد.^۱

تبیین شأن نزول^۲

آیین الهى در جزیرة العرب، اندک اندک گسترده مى‏گشت و گل‏بانگ محمّدى بر مى‏خاست و بازتابش در کرانه‏هاى آن سرزمین، انعکاس مى‏یافت. یثرب، از جمله سرزمین‏هایى بود که نداى حق را شنیده بود. در مراسم حج، تنى چند از یثربیان به محضر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله رسیده بودند و در نهان، با او پیمان بسته بودند.

از سوى دیگر، مشرکان بر ستمگرى خود افزوده بودند و شکنجه و اختناق را به اوج رسانده، دامنه آزار مسلمانان را بسى گسترده بودند. پیامبر صلی الله علیه و آله به «هجرت» فرمان داد. بدین سان، مسلمانان براى رهایى از جور و ستم مشرکان، راهىِ یثرب شدند. مشرکان با تمام توان کوشیدند تا از این حرکت، جلوگیرى کنند؛ امّا کسانِ بسیارى همه آنچه را در مکّه داشتند، رها کردند و با شتاب، بیرون آمدند.

این حرکت، مشرکان را به وحشت انداخت؛ زیرا آنان در این اندیشه بودند که اگر جمعیّتى عظیم در یثرب گِرد آیند و یارىِ گروهى از یثربیان را نیز جلب کنند و پیامبر صلی الله علیه و آله نیز از مکّه بیرون برود و به آنان ملحق شود، براى آنها، بویژه براى کاروان‏هاى تجارتى آنان، بزرگ‏ترین تهدید خواهد بود. از این رو، تصمیم گرفتند علیه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله که هنوز در مکّه بود، به جِد، چاره‏اندیشى کنند و کار را یکسره سازند.

بدین ترتیب، گِرد هم آمدند و در رایزنى با هم، پیشنهاد «اخراج» و «حبس» را کارا ندانستند و بر کشتن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، هم‏داستان شدند. پیامبر صلی الله علیه و آله با پیک وحى، از توطئه