پیامبر صلی الله علیه و آله با آنان رویارو شد۱ و بدون این که جنگی صورت گیرد، یهودیان از قلعه‌ها و مزارع خود کوچ کردند و اموال آنان به عنوان فَیء۲ در اختیار پیامبر خدا صلی الله علیه و آله قرار گرفت.
بنا بر نقلی، پیامبر صلی الله علیه و آله به انصار فرمود: «اگر تمایل دارید، شما را در این غنائم با مهاجران شریک گردانم، به شرط آن که مهاجران در سرزمین و اموالتان با شما شریک باشند، یا تمام این غنیمت را به مهاجران بدهم تا در زمین‌ها و اموالتان با شما شریک نباشند». انصار، راه جوان‌مردى را پیش گرفتند و گفتند: در تقسیم غنائم با آنها شریک نمىگردیم؛ بلکه همه غنائم را به آنها بدهید و در عین حال حاضریم که مهاجران در زمین و مال با ما شریک باشند.۳
بنا بر این، پیامبر صلی الله علیه و آله این اموال را میان مهاجران ـ که خانه و اموال خود را در مکّه رها کرده بودند ـ، تقسیم کرد و جز به دو یا سه نفر از انصار به سایر آنان چیزی نداد، در حالی که آنان نیز به تعبیر آیه مورد بحث، نیازمند بودند. خداوند در عوض این محرومیت، انصار را به جهت برخورد نیکو در این جریان، مدح می‌کند۴ و می‌فرماید:
(وَ الَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَ الْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لَا یَجِدُونَ فىِ صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُواْ وَ یُؤْثِرُونَ عَلىٰ أَنفُسِهِمْ وَ لَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ.
۰.کسانی که قبل از آمدن مهاجران در مدینه منزل گزیدند و ایمان آوردند، مهاجران را دوست می‌دارند و نسبت به اموالی که پیامبر صلی الله علیه و آله به مهاجران داد، هیچ احساس نیاز و حسدی نمی‌کنند؛ بلکه آنان را در بهرمندی از فَیء، بر خود ترجیح می‌دهند، در حالی که خود نیز دچار تنگ‌دستی‌اند).
1.. ر. ک: الطبقات الکبری: ج۲ ص۵۷.
2.. فَىء، اموال و غنائمى است که از غیر طریق جنگ، عائد مسلمانان مىشود و در آیۀ هفتم سورۀ حشر، مصرف‌های ششگانۀ آن بیان شده است.
3.. ر. ک: مجمع البیان: ج۹ ص۳۹۰.
4.. ر.ک: مجمع البیان: ج۹، ص۳۹۲ ـ ۳۹۳، دانش‌نامۀ قرآن و حدیث: ج۱ ص۱۴۸ ح ۸۴. بنا بر این، «الذین»، مبتداست و «یحبّون»، خبر آن است. برخی نیز «الذین» را به «مهاجرین» در آیۀ هشتم عطف کرده‌اند، امّا این با محرومیت فی الجملۀ انصار از فیء بنی نضیر، چندان سازگار نیست و در این صورت می‌بایست آنان نیز مانند مهاجران در این اموال سهیم می‌شدند، بلکه سیاق آیۀ نهم به مدح و تمجید، نزدیک‌تر است.
