و على علیه السلام اشاره کرد) نیز از آن جمله است؟ فرمود: «آرى؛ از برترین آنهاست».^۱

آرى. هر کانونى که به فرمان خدا بر پا و نام خدا در آن برده مى‏شود و هر صبح و شام، مردان باایمانى که زندگى مادّى، آنان را به خود مشغول و از یاد خدا غافل نمى‏کند، به تسبیح و تقدیس او در آن مشغول‌اند، چنین خانه‏اى مرکز مشکات انوار الهى و ایمان و هدایت است و خانه‏هاى انبیاى الهى و امامان، از بهترین مصداق‏هاى این مراکز نور هستند.

در حدیثى مى‏خوانیم که امام باقر علیه السلام با قتاده، فقیه معروف اهل بصره، گفتگویى داشت. در این گفتگو، وقتی قتاده از حضور در مجلس امام علیه السلام و ابّهت خاصّ ایشان، که سراسر قلبش را فرا گرفته بود، اظهار شگفتى کرد، امام به او فرمود:

آیا مى‏دانى کجا نشسته‏اى؟ در برابر همانها که خدا در باره آنها فرموده: (فی‏ بُیوتٍ أَذِنَ اللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ).... تو آن هستى که گفتى (یعنى فقیه اهل بصره‏اى) و ما این هستیم که قرآن مى‏گوید.

قتاده نیز در جواب گفت: راست گفتى، فدایت شوم! به خدا سوگند، منظور، خانه‏هاى سنگى و گلى نیست [و منظور، خانه‏هاى وحى و ایمان و هدایت است].^۲

در روایت دیگرى، ابن عبّاس نقل مى‏کند که: در مسجد پیامبر خدا بودم که آیه (فِى بُيُوتٍ أَذِنَ ٱللهُ أَن تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا ٱسْمُهُ) را تلاوت کردند. پرسیدم: ای پیامبر خدا! این خانه‏ها کدام هستند؟ فرمود: «خانه‏هاى انبیا» و به خانه فاطمه( اشاره کرد.^۳

در زیارت جامعه کبیره آمده است:

۰.خَلَقَکُمُ اللّهُ أنواراً فَجَعَلَکُم بِعَرشِه مُحدِقینَ، حَتّىٰ مَنَّ عَلَینا بِکُم فَجَعَلَکُم فی بُیُوتٍ أذِنَ اللّهُ أن تُرفَعَ وَ یُذکَرَ فیهَا اسمُهُ.^۴

۰.خداوند، شما را به صورت نورهایى آفرید و گرداگرد عرش خود قرار داد تا آن

است که (لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ)، یعنی نه یهودی است و نه نصرانی. (یَکادُ زَیتُها یَضِی‏ءُ)، علم از فاطمه( افاضه می‏شود. (نُورٌ عَلى‏ نُورٍ)، امامی بعد از امامی دیگر از ایشان است. (یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ)، خداوند، هر که را بخواهد، به ولایت ما هدایت می‏کند.^۱

در برخی روایات، به «مشبّه» نظر شده و نور ایمان و هدایت الهی بر اهل بیت علیهم السلام تطبیق شده است. برای نمونه امام صادق علیه السلام در پاسخ به سؤال از این آیه فرمود:

۰.هُوَ مَثَلٌ ضَرَبَه لَنا؛ فَالنَّبِیُّ وَ الأَئِمَّةُ ـ صَلَواتُ اللّهِ‏ عَلَیهِم أجمَعینَ ـ مِن دِلالاتِ اللّهِ‏ وَ آیاتِهِ الَّتى یُهتَدىٰ بِها إلَى التَّوحیدِ وَ مَصالِحِ الدّینِ وَ شَرائِعِ الإِسلامِ وَ الفَرائِضِ وَ السُّنَنِ.^۲

۰.این، مثالى است که خداوند در باره ما بیان کرده است؛ زیرا پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمّه علیهم السلام، از نشانه‏هاى وجود خدا هستند که به سبب آنان به توحید و مصالح دین و شرایع اسلام و واجبات و مستحبّات، راه برده مى‏شود.

در تأویل آیه ۳۶ نیز روایات بسیاری وارد شده و مصداق برتر آن را خانه علی علیه السلام و زهرا( دانسته‌اند، گرچه مساجد، بیوت علما و اولیا، مراکز حوزوی و دینی نیز از مصادیق این خانه‌ها هستند؛ امّا خانه امامت، بارزترین این خانه‌هاست؛ چرا که دیگر مراکز ایمان، از این سرچشمه منشعب شده‌اند.

از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود:

۰.هِیَ بُیوتُ الأَنبِیاءِ، وبَیتُ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام مِنها.^۳

۰.این آیه به خانه پیامبران اشاره دارد و خانه على نیز از این زمره به شمار مى‏آید.

در حدیث دیگرى مى‏خوانیم که:

۰.به هنگام تلاوت این آیه از پیامبر صلی الله علیه و آله پرسیدند: منظور، چه خانه‏هایى است؟ فرمود: «خانه‏هاى پیامبران است». ابو بکر پرسید: این خانه (به خانه فاطمه(