از دستبرد شیاطین و هوسبازان، مصون‌‌اند؛ چرا که در آنها نام او یاد می‌شود.^۱ همچنین در این خانه‏ها هر صبح و شام، مردانى تسبیح خدا مى‏گویند که نه تجارت، آنها را از یاد خدا و بر پا داشتن نماز و اداى زکات، باز مى‏دارد و نه خرید و فروش: (رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تَجَارَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ ٱللهَِ وَ إِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَ إِيتَاءِ ٱلزَّكَوٰةِ).^۲ آنان از روزى مى‏ترسند که دل‏ها و دیده‏ها در آن، دگرگون و زیر و رو مى‏شوند: (يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلْقُلُوبُ وَٱلْأَبْصَارُ).^۳

این خانه‏ها، همان مراکزى هستند که به فرمان پروردگار، رفعت یافته و مرکز یاد خدایند و حقایق اسلام و احکام خدا از آن نشر مى‏یابد.

بنا بر این به شکل خلاصه، ویژگى‏هاى این خانه‌ها عبارت‌اند از:

۱. به فرمان خدا بنا شده‌اند؛

۲. پایه‏ها و دیوارهای آنها، چنان محکم و بلند است که شیاطین نمى‏توانند در آنها راه یابند؛

۳. مرکز یاد خدا هستند؛

۴. مردانى که دائم به تسبیح خدا مشغول‌‌اند، از آن پاس مى‏دارند؛

این خانه‏ها با این ویژگى‏ها سرچشمه هدایت و ایمان‌اند.^۴

حکمتِ قرار گرفتن این چراغ پُرفروغ در این خانه‏ها، آن است که خانه‏اى با این ویژگى‏ها که از نظر نام و نشان و مقام و ساختمان، منحصر به فرد است، دارای محافظانی است که ضامن حفاظت این چراغ پرفروغ باشند. علاوه بر این، آنان که در جستجوى چنین منبع نور و روشنایى‌اند، از محلّ آن باخبر مى‏شوند و به دنبال آن مى‏شتابند.

تأویل آیه

در روایات، این آیه به شیوه‌های مختلف بر اهل بیت علیهم السلام تطبیق شده است. در برخی

زیتونة» است.

امام صادق علیه السلام از پدرش امام باقر علیه السلام نقل می‌کند که ایشان در باره این آیه فرمود:

۰.خداوند با بیان نور خویش، آغاز کرده است [و فرمود]: (مَثَلُ نُورِهِ)، یعنی مثال هدایتش در قلب مؤمن همچون (مشکاتی است که در آن، مصباحی است). مشکات، دل مؤمن است و زجاجه، قلب اوست و مصباح، نوری است که در قلب او قرار داده است که سوختش از درختی مبارک است. آن درخت مبارک، خود مؤمن است. (زَیتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ)، یعنی درختی که وسط کوه است، نه مانعی از شرق، هنگام طلوع خورشید، و نه مانعی از غرب، هنگام غروب خورشید دارد (دائم در معرض خورشید هدایت الهی است). (یَکادُ زَیتُها یُضِی‏ءُ) نزدیک است نوری که خدا در قلب او نهاده ـ هر چند سخنی بر زبان نیاورده ـ نورافشانی کند. (نُورٌ عَلى‏ نُورٍ)، واجبی بر واجب و مستحبّی بر مستحب انجام می‏دهد. (یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَن یَشاءُ) خداوند هر که را بخواهد بر واجبات و مستحبات، هدایت می‏کند. (وَ یَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ). این، مثال مؤمن است که خداوند بیان کرده است. مؤمن در پنج نور قرار دارد: ورودش نور است، خروجش نور است، علمش نور است، کلامش نور است و روز قیامت حرکتش به سوی بهشت نور است.

راوی می‏گوید: به امام باقر علیه السلام گفتم: فدایتان شوم، آقای من! مردم می‏گویند مراد آیه، مثال نور خداست. امام فرمود:

۰.سُبحانَ اللّهِ! لَیسَ لِلّهِ مَثَلٌ، قالَ اللّهُ: (فَلا تَضْرِبُوا لِلّهِ الْأَمْثالَ).

۰.پاک و منزّه است خداوند! او، مثال ندارد. خداوند فرموده است: (برای خدا مثال‌هایی (مشابه‌هایی) نیاورید).^۱

خداوند در ادامه در آیه ۳۶، جایگاه این چراغ فروزان را خانه‌هایی معرّفی می‌کند که از ویژگی‌های مطرح برای آن در می‌یابیم که این خانه‌ها مراکز صیانت از ایمان و انتشار نور ایمان به جامعه هستند. خداوند، اعلام کرده که جایگاه این خانه‌ها چنان بالاست که