149
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

رهبرى اخلاقى و علمى در شرایطى که رهبرى سیاسى وجود ندارد، ممکن است؛ ولى در زمان حضور، هنگامى که مردم با امام بیعت کردند، هر سه رهبرى با هم خواهد بود.

د ـ رهبرى باطنى

این رهبرى در زمان غیبت امام وجود دارد و کامل‏ترین نوع رهبرى است. این نوع رهبرى به معناى سلطه سیاسى و هدایت اخلاقى و عملى نیست؛ بلکه نوعى رابطه تکوینى در جهت تکامل انسان، بین رهرو و رهبر است.۱

ه‍ ـ بقای نظام جهان

ولایت تکوینى، رکن بقاى نظام آفرینش است. به عبارت دیگر، بقاى عالم در گرو وجود انسان کامل است و بدون وجود او زمین از هم فرو خواهد پاشید. امام باقر علیه السلام فرمود:

۰.جَعَلَهُمُ اللّهُ عز و جل أرکانَ الأَرضِ أن تَمیدَ بِأَهلِها.۲

۰.خداوند، امامان را ستون‏هاى زمین قرار داد [تا زمین، آرامش خود را حفظ کند] موجب دلهره و پریشانى مردم نشود.

در روایت دیگرى مى‏فرماید:

۰.لو أنَّ الإِمامَ رُفِعَ مِنَ الأرضِ ساعَةً لَماجَت بِأَهلِها کَما یَموجُ البَحرُ بِأَهلِهِ.۳

۰.اگر براى لحظه‏اى وجود امام از زمین برداشته شود، زمین، ساکنان خود را چنان درهم و پریشان می‌کند که دریا، ساکنانش را.

امام هادى علیه السلام در زیارت جامعه مى‏فرماید:

۰.بِکُم یُنَزِّلُ الغَیثَ، وَ بِکُم یُمسِکُ السَّماءَ أن تَقَعَ عَلَى الأَرضِ.۴

۰.[خداوند] به سبب وجود شما، باران فرو مى‏فرستد و به برکت وجود شما، آسمان را نگه مى‏دارد که بر زمین سقوط نکند.

1.. ر.ک: رهبرى در اسلام: ص۱۹ ـ ۸۶.

2.. الکافى: ج۱ ص۱۹۸ ح ۱۳.

3.. الکافی: ص۱۷۹ ح۱۲.

4.. کتاب من لا یحضره الفقیه: ج۲ ص۶۱۵.


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
148

از امام باقر علیه السلام نیز روایت شده که فرمود:

۰.لاتَبقَى الأَرضُ بِغَیرِ إمامٍ ظاهِرٍ أو باطِنٍ.۱

۰.زمین، بدون امام آشکار یا نهان، نمى‏ماند.

بنا بر این، در عصر حاضر نیز باید امام یا هادىِ زنده داشته باشیم.

اگر بخواهیم فلسفه امامت و رهبرى را از نظر قرآن و روایات بیان کنیم، باید بگوییم که امامت و رهبرى، پنج حکمت دارد که سه مورد آن، مربوط به زمان ظهور حضرت حجّت علیه السلام است و دو مورد دیگر، مربوط به عصر غیبت‌اند. این حکمت‌ها به اجمال، عبارت‌‌اند از:

الف ـ رهبرى اخلاقى

امام، الگو و اسوه است و مردم باید خود را از نظر رفتار و کردار و گفتار، به او نزدیک کنند. در زیارت امیر مؤمنان علیه السلام مى‏خوانیم:

۰.السَّلامُ عَلَیکَ یا میزانَ الأَعمالِ.۲

۰.سلام بر تو، اى ترازوى اعمال!

از این رو، هرکس عملش به على نزدیک‏تر باشد، کامل‏تر و مقبول‏تر است.

ب ـ رهبرى سیاسى

امام باید امور سیاسى و حکومتى مردم را رهبرى و هدایت کند.

ج ـ رهبرى علمى

امام، مشکلات علمى مردم، از جمله اختلاف در مسائل اسلامى را حل مى‌کند. از این رو، اگر مردم در زمان حضور امام در این مسائل به امام رجوع مى‏کردند، دیگر اختلافى پیش نمى‏آمد.

1.. الإمامة و التبصرة: ص۳۱، علل الشرائع: ج۱ ص۱۹۷.

2.. مفاتیح الجنان، «زیارت امیر المؤمنین علیه السلام».

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31838
صفحه از 593
پرینت  ارسال به