و امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

۰.البَناتُ حَسَناتٌ وَ البَنونَ نِعمَةٌ، فَإنَّما یُثابُ عَلىَ الحَسَناتِ وَ یُسأَلُ عَنِ النِّعمَةِ.^۱

۰.دختران، حسنه هستند و پسران، نعمت. بر حسنات، پاداش مى‏دهند و از نعمت، بازخواست مى‏شود.

به موازات این فرهنگ‌سازى، احکام فرزندىِ یکسان براى فرزندان دخترى و پسرى قرار داده شد. قرآن مجید به هنگام نام بردن از فرزندان ابراهیم علیه السلام، از عیسى علیه السلام ـ که فرزند دخترىِ بنى اسرائیل بود نام مى‏برد ـ، و آن بزرگوار را فرزند ابراهیم مى‏خواند.^۲

این اقدام در ماجراى مباهله، نمودِ ویژه‏اى داشت. پیامبر صلی الله علیه و آله در تفسیر عملى آیات وحى، نه تنها یگانه دختر خویش را در این اقدام مهمّ الهى و سیاسى شرکت داد، بلکه نواده‏هاى دخترى‏اش را به عنوان فرزندان واقعى خود در این افتخار بزرگ، سهیم ساخت. حضور این بزرگواران در صحراى مباهله، آن چنان مؤثّر بود که به گشودن درِ رحمت پروردگار متعال منجر گردید و موجب انصراف مخالفان از مباهله و نجات یافتن از عذاب قریب الوقوع آنان شد.

۵. کاربردهاى دعا

انحصارشکنى قرآن در مورد کارکرد دعا، از دیگر پیام‏هاى آیه مباهله است. به سبب آن که دعا کردن، شرط لازم و مقتضى اجابت است و نه شرط کافى آن، و معمولاً دعاهایى که از شرایط اجابت برخوردار نیستند، به این هدف نمى‏رسند، تلقّى عمومى از دعا، بیشتر نیل به پاداش خداخوانى و گشایش در امور معنوى است.

تشویق به مباهله، گویاى آن است که در امور مادّى هم دعا، تکیه‌گاهى محکم و قابل اعتماد است، به شرط آن که دعا کنندگان از سر اخلاص و بندگى محض، وارد این میدان شوند.

اگر چه در قرآن مجید، بر بهره‏ورى از سلاح مادّى و تجهیزات نظامى براى چیرگى بر

۰.مادران مردم، به سان ظروفى هستند که امانتدار پسران‌‏اند و براى نَسَب، تنها پدران شناخته مى‏شوند.

در چنین جامعه‏اى، زنان از اظهار عقیده و ایفاى نقش در هر گونه فعّالیت اجتماعى محروم بودند و مردان با متولّد شدن فرزند دختر در خانواده خویش، احساس شرمسارى و سرافکندگى مى‏کردند:

(وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالْأُنثىَ‏ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ کَظِیمٌ * یتَوَارَى‏ مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَ یُمْسِکُهُ عَلىٰ‏ هُونٍ أَمْ یدُسُّهُ فىِ التّرَابِ أَ لَا سَاءَ مَا یحْکُمُونَ.^۱

هر گاه به یکى از آنها بشارت تولّد دخترى دهند، [از شدّت ناراحتى] صورتش سیاه مى‏گردد و به شدّت خشمگین مى‏شود. به سبب بشارت بدى که به او داده شده، از قوم و قبیله خود متوارى گردیده، نمى‏داند فرزندش را با قبول ننگ، نگهدارى کند یا در خاک، پنهانش نماید. بدانید که بد حکمى مى‏کنند).

از آخرین عبارت این آیه شریف پیداست که قرآن مجید، این تفکّر را باطل و ناپسند مى‏داند و آن را نادرست مى‏شمرد. در مجموعه تعالیم اسلامى، مولود دختر، موجودی ارزشمند، مایه رحمت و لطافت و جلب کننده روزى و سپر از آتش جهنّم، معرّفى مى‏شود.^۲ رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز علاقه‏اش به دختر و دخترزاده‏هاى خویش را بارها نمایان ساخته و در جملاتى گهربار، فرزند دختر را گُل خوش‌بو و مایه جلب رحمت خدا و افزونیِ روزى معرّفى نموده است. ایشان به مردى که از تولّد دخترش ناراضى و غمگین بود، فرمود:

۰.الأرْضُ تُقِلُّهَا، وَ السَّماءُ تُظِلُّها، وَ اللّهُ یَرْزُقُهَا، وَ هِیَ رَیحَانَةٌ تَشُمُّهَا.^۳

۰.زمین، سنگینى او را تحمّل می‌کند و آسمان بر او سایه مى‏افکند و خداوند، روزى‏اش مى‏دهد و گل خوش‌بویى است که تو آن را مى‏بویى.