نجران، با یک پیش‌بینى عاقلانه و تحلیل درست از واقعه در حال انجام، از اقدام به مباهله منصرف گردیدند و حاضر شدند تحت الحمایه حکومت اسلامى قرار گیرند.

بنا بر این، آیه مباهله، سندى زنده بر حقّانیت پیامبر بزرگ اسلام بوده و هست. از سوى دیگر، این آیه نشانه روشنى براى مقام والاى اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله است و سیره عملى پیامبر صلی الله علیه و آله در این ماجرا به وضوح، مصادیق اهل بیت را برای همه مسلمین آشکار ساخت. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله با آوردن امام على، زهراى مرضیّه و حسنین علیهم السلام تفسیر روشنى از فرزندان، زنان و نفْس خویش ارائه نمود و نشان داد که امام حسن و امام حسین، فرزندان اویند، فاطمه زهرا( زن خانواده او و على علیه السلام نفس و جان اوست و هیچ فرد دیگرى در این عناوین با آنان همراه نیست.

فخر رازی، ذیل تفسیر این آیه و بعد از گزارش واقعه به نقلی دیگر اشاره می‌کند که نحوه خروج پیامبر صلی الله علیه و آله برای مباهله را کامل‌تر بیان می‌کند:

۰.روایت شده هنگامی که ایشان با عبایی مشکی خارج شد، حسن علیه السلام آمد و پیامبر صلی الله علیه و آله وی را داخل عبا نمود. سپس حسین علیه السلام آمد و پیامبر صلی الله علیه و آله او را نیز داخل نمود. سپس فاطمه( و آن گاه علی علیه السلام آمدند. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (خداوند مى‏خواهد که پلیدى را فقط از شما اهل بیت بزداید و شما را کاملاً پاکیزه نماید).^۱

زمخشری نیز همین تکمله را از عایشه نقل کرده است.^۲

این اقدام مهم و ارزشمند پیامبر صلی الله علیه و آله در روایات بسیاری از شیعه و اهل سنّت نقل شده است و کثرت این روایات و نقل آنها توسّط بزرگان اهل سنّت، به حدّى است که هیچ خردمندى در سبب نزول آیه و شناخت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله، کمترین تردیدى به خود راه نمى‏دهد. اینک به برخى از این روایات، نظرى مى‏افکنیم:

تفسیر

از آن جا که خداى متعال در آیات قبل، واقعیت داستان عیسى و مریم را بیان کرده است، در آیه شصت و یکم آل عمران به پیامبرش چنین مى‏فرماید که: از این پس، اگر کسى سخن تو را نمی‌پذیرد و در برابر این استدلال روشن به بحث لجاجت‏آمیز خود ادامه می‌دهد، او را به مباهله فرا خوان و بگو: بیایید با حضور خودمان و فرزندان و زنانمان علیه یکدیگر نفرین نماییم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. این پیشنهاد، نشانه آشکارى بر حقّانیت و صداقت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در ادّعاى رسالت است؛ زیرا ممکن نیست کسى که به ارتباط خود با پروردگار، ایمان قطعى ندارد، وارد چنین میدانى گردد و از مخالفان خود بخواهد که خداوند متعال را میان خود و آنان داور قرار دهند تا خداوند، دروغگویشان را رسوا سازد.

نظام الدین نیشابوری، از دانشمندان اهل تسنّن در سده هشتم، در تفسیر غرائب القرآن می‌نویسد:

۰.در این آیه همچنین دلالتی بر درستی نبوّت محمّد صلی الله علیه و آله است؛ چرا که اگر او به راستیِ نبوّت خود مطمئن نبود، جرئت نمی‌کرد عزیزان، نور دیدگان و جگرگوشه‌های خود را در معرض مباهله و هلاکت قرار دهد.^۱

بدیهى است که مقصود از پیشنهاد «مباهله»، این نیست که دو طرف دعوا جمع شوند و یکدیگر را نفرین کنند و سپس پراکنده شوند؛ بلکه اثر خارجى آن، یعنی مجازات دروغگو و رسوایى وى، مورد نظر است. بى تردید، ورود در چنین میدانى براى کسى که در ادّعاى خود، کمترین شکّى داشته باشد، بسیار خطرناک است؛ زیرا اگر دعاى او به اجابت نرسد و مخالفان، مجازات نشوند و یا علاوه بر آن، دعاى مخالفان به اجابت برسد، نتیجه‏اى جز رسوایىِ پیشنهاد کننده نخواهد داشت و هیچ انسان عاقلى بدون اطمینان به نتیجه، قدم در این میدان نمى‏گذارد. درست به همین جهت بود که بزرگان