۲. میراث کتاب
معنای ارث دادن کتاب به جمعی از مردم، این است که کتاب را نزد ایشان بگذارد تا نسل به نسل، دست به دست بگردد و همه، از آن برخوردار شوند.
بنا بر این، نسبت مزبور، صحیح است، هر چند قائم به امر کتاب، برخی از آن جمع باشند، نه همه آنان. به همین جهت، خداوند سبحان، به ارث دادن کتاب به اقوام گذشته را به همه آنان نسبت می‌دهد، در صورتی که متصدّیان امور آن، افراد خاصّی بوده‌اند. مثلاً می‌فرماید:
(وَ لَقَدْ ءَاتَینَا مُوسَى الْهُدَى وَ أوْرَثْنَا بَنىِ إِسْرَاءِیلَ الْکِتَابَ.۱
و ما به موسى، هدایت بخشیدیم و بنى اسرائیل را وارثان کتاب (تورات) قرار دادیم).
(وَ إِنَّ الَّذِینَ أُورِثُواْ الْکِتَابَ مِن بَعْدِهِمْ لَفِى شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ.۲
و کسانى که بعد از آنها وارثان کتاب (تورات) شدند، نسبت به آن در شکّ و تردیدند؛ شکّى همراه با بدبینى).
(فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُواْ الْکِتَابَ یأْخُذُونَ عَرَضَ هَذَا الْأَدْنىَ وَ یقُولُونَ سَیُغْفَرُ لَنَا وَ إِن یَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ یَأْخُذُوهُ.۳
پس از آنها، فرزندانى جاى آنها را گرفتند که وارث کتاب [آسمانى، تورات] شدند؛ [امّا با این حال،] متاع این دنیاى پست را گرفته، [بر اطاعت فرمان خدا ترجیح مىدهند] و مىگویند: «[اگر ما گنهکاریم، توبه مىکنیم و] به زودى بخشیده خواهیم شد». امّا اگر متاع دیگرى همانند آن به دستشان بیفتد، آن را [نیز] مىگیرند [و باز، حکم خدا را پشتِ سر مىافکنند]).
در صورتی که متصدّیان امر تورات، برخی از بنی اسرائیل بودند، نه همه آنها.
