۲. بُرید، تفسیر این آیه را از امام باقر علیه السلام پرسید. امام علیه السلام فرمود:

۰.إیّانا عَنَىٰ.^۱

۰.مقصود [خداوند]، ما هستیم.

۳. ابن ابی نصر، تفسیر این آیه را از امام رضا علیه السلام پرسید. امام علیه السلام فرمود:

۰.الصّادِقونَ هُمُ الأَئِمَّةُ.^۲

۰.راستگویان، همان امامان علیهم السلام هستند.

۴. امام باقر علیه السلام در باره این آیه فرمود:

۰.مَعَ عَلیِّ بنِ أبی طالِبٍ.^۳

۰.با على بن ابى طالب باشید.

۵. از ابن عبّاس نقل شده که در باره این آیه گفته است:

۰.مَعَ عَلِیِّ بنِ أبی ‌طالِبٍ وَ أصحابِهِ.^۴

۰.همراه علی بن ابی‌طالب و اصحاب او باشید.

۶. عبد اللّٰه‏ بن عمر نیز در تفسیر آیه گفته است:

۰.خداوند، نخست به مسلمانان سفارش کرد: از خدا پروا کنند، سپس فرمود: (کُونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ)؛ یعنى اى مؤمنان! با محمّد و خاندانش باشید.^۵

تفسیر

آیه یاد شده به اهل ایمان دستور می‌دهد تقوای الهی را رعایت کنند و تأکید می‌فرماید: برای رعایت تقوا و پرهیز از نافرمانی خداوند سبحان، باید همراه «صادقین»، یعنی کسانی که در اوج قلّه صداقت هستند، باشند.

این تعبیر به روشنی نشان می‌دهد که منظور از «صادقین»، کسانی هستند که جدا

«صادق»، اسم فاعل از ریشه صدق است. «صدق» در اصل لغت، به معنای «استوار و محکم بودن» است^۱ و از این جهت، سخنی را که مطابق واقع خارجی باشد، «کلام صادق» می‌نامند؛ چرا که استوار و محکم است و نمی‌توان در آن خدشه کرد، چنان که اعتقاد صادق نیز به معنای اعتقاد استوار و محکم است و این، زمانی حاصل می‌شود که اعتقاد، مطابق واقع و حقیقت باشد. همچنین عمل صادق، به معنای کرداری است که محکم و غیرقابل خدشه باشد، چرا که نیکو و کامل انجام شده و از استواری و استحکام، برخوردار است. حال اگر «صادق»، بدون هیچ قیدی به کار رود، هر سه عرصه صدق را شامل می‌شود. بنا بر این، «صادقین»، کسانى هستند که دارای باور، گفتار و کردار صادق باشند.^۲

شأن نزول

روایات متنوّع و فراوانِ شیعه و سنّى،^۳ شأن نزول «آیه صادقین» را اوصیاى معصوم پیامبر صلی الله علیه و آلهمى‏داند. برخی از این روایات که نشان مى‏دهد آیه در باره اهل بیت پاک پیامبر صلی الله علیه و آله است، عبارت‌اند از:

۱. در ایّام خلافت عثمان، امیر مؤمنان علیه السلام در مسجد با جمعى از انصار و مهاجران گفتگو مى‏کرد، از جمله فرمود: «شما را به خدا سوگند، آیا مى‏دانید هنگامى که خداى عز و جل آیه (یا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللهَ وَ کونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ)را نازل کرد، سلمان پرسید: اى پیامبر خدا! آیا منظور از این آیه، عامّ است یا خاص؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ”همه مؤمنان، موظّف‌اند به این آیه عمل کنند؛ امّا عنوان «صادقین»، ویژه على و اوصیاى من پس از او تا روز قیامت است"؟».

حاضران به على علیه السلام پاسخ دادند: آرى. این سخن را از پیامبر صلی الله علیه و آله شنیدیم.^۴