201
کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام

از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود:

۰.ثلاثٌ مَن أتَى اللّهَ بِواحِدَةٍ مِنهُنَّ أوجَبَ اللّهُ‏ لَهُ الجَنَّةَ: الإنفاقُ مِن إقتارٍ....۱

۰.سه چیز است که اگر کسى یکى از آنها را به درگاه الهى بیاورد، خداوند، بهشت را بر او واجب مى‏گرداند: انفاق در حال تنگ‌دستی....

۴. رمزِ رهایی از بخل و دستیابی به ایثار

آیه یاد شده، ابتدا مهرورزی و محبّت مسلمانان مدینه (انصار) را نسبت به مسلمانان مکّه (مهاجران) مطرح کرده، سپس مبتلا نبودن آنان به بخل و متّصف بودن آنان به ایثار را مورد توجّه قرار داده است که به این اشاره دارد که رمز رهایی از رذیلت بخل و دستیابی به فضیلت ایثار، محبّت است. وقتی انسان به کسی علاقه‌مند شد، به آسانی می‌تواند چیزی را از او دریغ ندارد؛ بلکه منفعت او را بر خود مقدّم دارد. از این جا می‌توان به راز تأکید اسلام به برادری دینی پی ‌برد.۲

۵. اهمّیت بسترسازی جهت خدمات مادّی و معنوی

بیان شد که تعبیر (وَ الَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَ الْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ)، اشاره لطیفی است به این که انصار مدینه قبل از آن که مهاجران مکّه به آن شهر وارد شوند، زمینه‌های لازم را برای خدمت به آنان فراهم کرده بودند. بنا بر این، می‌توان از آن، این پیام را استنباط کرد که در اسلام، بسترسازی برای ارائه خدمات مادّی و معنوی به جامعه بسیار مهم و ارزشمند است و معیار اهمّیت و ارزش خدمت‌رسانی، هدف و آثار و برکاتی است که بر آن مترتّب می‌شوند. هر چه هدف بزرگ‌تر و آثار و برکات آن بیشتر باشد، بسترسازی برای آن ارزش بیشتری دارد، مانند: بسترسازی برای ارائه خدمت به کسانی که در راه خدا هجرت کرده‌اند و زمینه‌سازی جهت گسترش اسلام و ایمان که خداوند سبحان، آن را می‌ستاید.

1.. الکافی: ج۲ ص۱۰۳ ح ۲.

2.ر. ک: دانش‌نامۀ قرآن و حدیث: ج۲ ص۹ ـ ۱۸۷ (برادری).


کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
200

از خطر نفْس امّاره در امان نیست؛ زیرا خود را مى‏بیند و خودبین، خدابین نخواهد شد و هر لحظه بت خودخواهى ممکن است او را به خطر افکند؛ امّا کسانى که مانند اهل بیت علیهم السلام، به مرتبه ایثار رسیده‏اند و مى‏توانند منافع دیگران را بر خود مقدّم دارند، کسانى‏ هستند که خطرى از جانب نفْس، آنان را تهدید نمى‏کند.

۳. بهترین نوع انفاق

در نظام اقتصادى اسلام، کمک به فقیر هدف نهایى نیست، بلکه ریشه‌کنى فقر، هدف اصلى است؛ امّا تا زمانى که فقر از میان نرفته، همه مسلمانان در فقرزدایى و تأمین نیاز مستمندان مسئول‌‌اند و ایثار، ارزشمندترین نوع خدمت به آنان است. ابو بصیر مى‏گوید:

۰.قُلْتُ: أیُّ الصَّدَقَةِ أفضَلُ؟ قالَ: جُهْدُ المُقِلِّ؛ أما سَمِعْتَ قَولَ اللّهِ عز و جل: (وَیُؤْثِرونَ عَلىٰ انْفُسِهِمْ وَلَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ)۱

۰.از امام باقر علیه السلام یا امام صادق علیه السلام، پرسیدم: کدام صدقه و انفاق، ارزش بیشترى دارد؟ فرمود: «آن چیزى که انسان تنگ‌دست در راه خدا انفاق کند. این سخن خدای عز و جل را نشنیده‌ای که: «[دیگران را] بر خویشتن مقدم می‌دارند هر چند خودشان نیازمند باشند».

در حدیث دیگرى، امام صادق علیه السلام به جمیل می‌فرماید:

۰.یا جَمیلُ، أما إنَّ‏ صاحِبَ‏ الکَثیرِ یَهونُ عَلَیهِ ذٰلِکَ، وَ قَد مَدَحَ اللّهُ عز و جل فی ذٰلِکَ صاحِبَ القَلیلِ، فَقالَ فی کِتابِهِ: (وَ یُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَ مَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ).۲

۰.اى جمیل! بدان که این کار (انفاق)، براى افراد توانگر، آسان است؛ امّا خداوند عز و جل در این زمینه، آن را که مالِ اندک دارد [و در عین حال، همان را ایثار مى‏کند]، ستوده و در کتاب خود، فرموده است: (و [دیگران را] بر خویشتن، مقدّم مى‏دارند، هرچند خودشان نیازمند باشند، و آنها که از خسّت نفس خویش مصون بمانند، آنان، همان رستگاران‏‌اند).

1.. الکافی: ج۴ ص۱۸ ح ۳، کتاب من لا یحضره الفقیه: ج۲ ص۷۰ ح ۱۷۵۱.

2.. الکافی: ج۴ ص۴۲، کتاب من لا یحضره الفقیه: ج۲ ص۶۱ ح ۱۷۰۷.

  • نام منبع :
    کرائم قرآن در فضائل اهل بیت علیهم السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ با همکاری مهدی کمانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31406
صفحه از 593
پرینت  ارسال به