سازد و بر نور و روشنایى شعله بیفزاید.^۱

به خود چراغ، «مصباح» مى‏گویند که معمولاً با فتیله و مادّه روغنى قابل اشتعالى برافروخته مى‏شود.

واژه «دُرّ» به مرواریدهای بزرگ گفته می‌شود و به یکی از آنها «درّة» می‌گویند. «دُرّی» اسم منسوب «دُرّ» و به معنای دُرگونه و درخشان است.

واژه «کوکب» نیز به معنای ستاره است. بنا بر این، «کوکب درّی»، یعنی ستاره‌ای درخشان.^۲

واژه «غُدُو»، اوّل روز یا همان پگاه است و در قرآن در مقابل «آصال (شبانگاهان)» آمده است.^۳

تفسیر

قرآن مجید و روایات اسلامى، چند چیز را «نور» نامیده‏اند، از جمله: ایمان،^۴ هدایت الهى^۵ و آیین اسلامى؛^۶ امّا اگر نور را به معناى وسیع آن، یعنى «هر چیزى که ذاتش ظاهر و آشکار و ظاهرکننده غیر باشد» به کار ببریم، در این صورت به کار بردن آن در ذات پاک الهى، جنبه تشبیه ندارد؛ زیرا چیزى در عالم خلقت، از او آشکارتر نیست و تمام آنچه غیر اوست، از برکت وجود او آشکار است.^۷

در بند چهل و هفتم دعاى جوشن کبیر ـ که مجموعه‏اى از صفات خداوند متعال است ـ، مى‏خوانیم:

اشاره

خداوند در این آیه شریف، بعد از اشاره به ذات بی‌مثال خود، نور ایمان و هدایت خویش را به نور محسوس تشبیه نموده و فرموده است: مثال نور ایمان و هدایت، همچون چراغی پرفروز در چراغدانی محفوظ است و این مشعل هدایت و ایمان را باید در کانون‌هایی رفیع که ذکر و ستایش الهی دائم در آن است، جستجو کرد.

از آن جایی که مصداق اتمّ کانون‌ نور هدایت و ایمان، خانه وحی و امامت است، این آیه از «کرائم قرآن» شمرده می‌شود؛ زیرا آنان، مَثَل اعلای نورانیت الهی و بزرگ‌ترین مشعل‌های هدایت‌اند.

واژگان

واژه «مشکاة» در اصل به معناى تاقچه و محلّ کوچکى است که در دیوار ایجاد مى‏کردند و چراغ‏هاى معمول قدیم را براى محفوظ ماندن از مزاحمت باد و توفان در آن مى‏نهادند.^۱ نیز هر گاه از داخل اتاق، تاقچه کوچکى درست مى‏کردند و طرفى را که در بیرون اتاق و مشرف به حیاط منزل بود، با شیشه‏اى مى‏پوشاندند تا هم داخل اتاق روشن شود و هم صحن حیاط و در ضمن از باد و توفان مصون بماند، به آن مشکات مى‏گفتند، و نیز به محفظه‏هاى شیشه‏اى که به صورت مکعّب مستطیل مى‏ساختند و درى داشت و در بالاى آن روزنه‏اى براى خروج هوا بود و چراغ در آن مى‏نهادند. خلاصه، مشکات، محفظه‏اى براى چراغ در برابر باد و توفان بود و چون غالباً در دیوار ایجاد مى‏شد، نور چراغ را متمرکز و منعکس مى‏ساخت.^۲

واژه «زجاجه»، یعنى شیشه^۳ و در این جا به معناى حبابى است که روى چراغ مى‏گذاشتند تا هم شعله را محافظت کند و هم گردش هوا را از طرف پایین به بالا تنظیم