۰.ما همان ریسمان الهى هستیم که خدا در قرآن مى‏فرماید: (همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید).

و امام کاظم علیه السلام در باره این آیه مى‏فرماید:

۰.عَلِیُّ بْنُ أبِی طالِبٍ علیه السلام حَبْلُ اللّهِ المَتینُ.^۱

۰.على بن ابى طالب ـ که درود خدا بر او باد ـ، ریسمان استوار خداوند است.

با آشکار شدن مصادیق «حبل اللّه»‏ براى مسلمانان، بر فرد فرد جامعه اسلامى است که به این ریسمان استوار، چنگ بزنند تا تفرقه از میانشان رخت بربسته، فضاى اجتماع آنان، آکنده از عطر توحید و یک‌دلى شود. در قسمت‌هاى پایانى زیارت جامعه کبیره مى‏خوانیم:

۰.بِمُوالاتِکُم تَمَّتِ الکَلِمَةُ، وَ عَظُمَتِ النِّعمَةُ، وَ ائتَلَفَتِ الفُرقَةُ.^۲

۰.با دوستى شما، کلمه[ی الهى و دین او] کامل شد و نعمت، بزرگ گردید و اختلاف امّت به ائتلاف و وحدت کلمه تبدیل شد.

پیام‌ها‏

۱. ضرورت اتّحاد امّت اسلامى

اصلى‏ترین پیام این آیه، ضرورت وحدت کلمه امّت اسلامى است. یک‌پارچگى امّت پیامبر صلی الله علیه و آله و پرهیز از انواع اختلاف، تا آن اندازه مهم است که خداى متعال براى حصول چنین نتیجه‏اى، قرآن و عترت پیامبرش را مایه اعتصام و تمسّک امّت قرار داده است.

اگر وحدت مسلمانان، مورد عنایت پروردگار متعال است، پس تفرقه و گروه‌گرایى، پشت کردن به خواسته خداى سبحان است و اگر قرآن در کنار عترت، حبل المتین سعادت است، کنار گذاردن هر یک و تمسّک به دیگرى، دور شدن از وادى رستگارى است و اگر جدایى و دورى بین مذاهب اسلامى وجود دارد، نشانه عمل نکردن مسلمانان

جنگ‏هاى وی و شهادتشان در جنگ صفّین را به آنان بشارت داد.^۱

تا این جا این نکته به اثبات رسید که قرآن کریم، حبل الهى است، در صورتى که راسخان در علم در کنار آن باشند. به تصریح روایات، اوّلین فرد راسخ در علم، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بود. با رحلت آن بزرگ‌مَرد و انقطاع وحى، امر هدایت مردم بر عهده راسخان دیگر، یعنى امامان معصوم علیهم السلام نهاده شد و این ذوات نورانى، در کنار قرآن، دستگیرى از خلق و رساندن آنان به خداى متعال را بر عهده گرفتند.

در این جا به مطالعه احادیثى مى‏پردازیم که در آنها اهل بیت علیهم السلام و بویژه امام على علیه السلام مصداق ریسمان الهى معرّفى شده‏اند.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مى‏فرماید:

۰.مَنْ أَحَبَّ أَنْ یتَمَسَّکَ بِالعُرْوَةِ الوُثْقَىٰ فَلْیتَمَسَّکْ بِحُبِّ عَلِیِّ بْنِ أبِی طَالِبٍ علیه السلام.^۲

۰.هر کس دوست دارد به ریسمان محکم خدا چنگ زند، به محبّت على بن ابى طالب دست آویزد.

و در کلام نورانى امام باقر علیه السلام آمده است:

۰.آلُ مُحَمَّدٍ علیهم السلام هُمْ حَبْلُ اللّهِ الَّذِی أَمَرَنا بِالاِعْتِصامِ بِهِ فَقالَ: (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُوا).^۳

۰.خاندان محمّد ـ که درود خدا بر آنان باد ـ همان ریسمان الهى هستند که ما به تمسّک به آن امر شده‏ایم. پس فرمود: (و همگى به ریسمان الهى چنگ زنید و پراکنده نشوید).

این موضوع در سخن امام صادق علیه السلام چنین منعکس شده است:

۰.نَحْنُ حَبْلُ اللّهِ الَّذِی قَالَ اللّهُ تَعالىٰ: (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَ لاَ تَفَرَّقُوا).^۴