است، تو هم باید مثل او باشی؟!».۱
البته وقتی صحبت از خانه وسیع میشود، اندازهای دارد. مراد، داشتن کاخ یا ساختن قصر نیست؛ برخورداری از خانهای است که به اندازه نیاز و کفایت باشد. خانههای اشرافی و قصرگونه، روی دیگری از سکّه نارضایتی از زندگی است. همان گونه که خانه کوچک، موجب سلب آرامش و آسایش میگردد، خانههای اشرافی نیز آرامش و آسایش را از انسان می‌گیرند. آنچه مایه آرامش است، خانهای است که به اندازه نیاز خانواده باشد. البته میزان نیازهای واقعی در خانوادهها متفاوت است؛ ولی مهم این است که خانه، به اندازه نیاز باشد و نه بیشتر.
گاهی موارد، خانه از کارکرد خود خارج میشود و چهره دیگری به خود میگیرد. قرآن در بیان ویژگیهای برخی تمدنهای نابودشده، از خانههای آنان به عنوان «خانه فخر و جاودانگی» یاد میکند.۲ این الگوی خانه‌سازی، تمام هدف و معنای زندگی را تشکیل میدهد و انسان را از امور بسیار مهمتری باز میدارد و بدینسان، مایه حسرت و افسوس وی میگردد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در باره این گروه میفرماید: «بنا میکنند آنچه را ساکن نمیشوند و جمع میکنند آنچه را نمیخورند».۳
یکی از راههای جلوگیری از نارضایتیهای آینده، بسنده کردن به خانههای متناسب با نیاز است.۴ هرگاه خداوند متعال بخواهد کسی را خوار گرداند، مال او را در ساختمانسازی مصرف میکند.۵ در پارهای موارد، خانه‌سازی اشرافی و اسراف در ساختمانسازی، وسیلهای برای انتقام خداوند از مال حرام است.۶ از اینرو، یکی از عذابهای انسان، ساختن بناهایی دانسته شده که انسان از آنها استفادهای نمیکند و
1.. الکافی، ج۶، ص۵۲۵؛ المحاسن، ج۲، ص۶۱۱.
2.. (أَتَبْنُونَ بِکُلِّ رِیعٍ ءَایَةً تَعْبَثُونَ وَ تَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّکُمْ تَخْلُدُونَ) (سورۀ شعرا، آیۀ ۱۲۸ ـ ۱۲۹).
3.. تَبنونَ ما لا تَسکنُونُ وتَجمَعون ما لا تَأکُلونَ (مسند الشهاب، ج۱، ص۳۴۵؛ کنز الفوائد، ج۱، ص۳۴۴؛ أعلام الدین، ص۳۶۵؛ بحار الأنوار، ج۷۳، ص۸۱).
4.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: لا تَبنوا ما لا تَسکُنونَ (الکافی، ج۲، ص۴۸؛ الخصال، ج۱، ص۱۴۶؛ المحاسن، ج۱، ص۲۲۶).
5.. إذا أرادَ اللَّهُ بِعَبدٍ هَواناً أنفَقَ مالَهُ فِی البُنیانِ (مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۵۵؛ المعجم الأوسط، ج۸، ص۳۸۱).
6.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إنَّ للَّهِ عزّ و جلّ بِقاعاً تُسَمَّی المُنتَقِماتِ؛ فَإِذا کَسَبَ الرَّجُلُ المالَ مِن حَرامٍ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیهِ الماءَ وَالطّینَ ثُمَّ لا یُمتِعُهُ بِهِ (الفردوس، ج۱، ص۱۸۶). نیز، ر.ک: الکافی، ج۶، ص۵۳۲.
امام صادق علیه السلام: مَن کَسَبَ مالاً مِن غَیرِ حِلِّهِ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیهِ البِناءَ وَالماءَ وَالطّینَ (الکافی، ج۶، ص۵۳۱؛ الخصال، ج۱، ص۱۵۹؛ المحاسن، ج۲، ص۶۰۸). نیز، ر.ک: مکارم الأخلاق، ص۱۲۷.
