عنوان
متن
خدمات الکترونیکی
» خدمات
» محصولات پژوهشگاه
» پست الکترونیک
» بانک پژوهشگران
» پایگاه های وابسته
» پایگاه حدیث نت
» پایگاه دانشگاه قرآن و حدیث
» پایگاه مرکز آموزش الکترونیک
» پایگاه مؤسسه دارالحدیث
» پایگاه پردیس تهران
اخبار
» پژوهشکده علوم و معارف حديث
» پژوهشکده تفسیر اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده کلام اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی
» اخبار پژوهشی
پژوهشگاه
» ساختار
» ریاست
» شورای پژوهشگاه
» شورای پژوهشی پژوهشگاه
» حوزه ریاست و روابط عمومی
» معاونت پژوهش
» معاونت اداری مالی
» مدیریت نظارت، طرح و برنامه
» هیئت علمی پژوهشگران
» نمودار سازمانی پژوهشگاه
» معرفی
» معرفی اجمالی
» اساسنامه
» آیین نامه ها
» اهداف
» چشم انداز ده ساله
» بیانیه ماموریت
» بیانیه ارزش ها
فهرست "
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
"
پیشگفتار
مقدمۀ ویراست دوم
مقدّمه ویراست اوّل
بخش اوّل: مباحث نظری شادکامی
فصل اوّل: کلّیات
۱. بیان مسئله
۲. ضرورت
۳. پیشینۀ پژوهش
الف ـ پیشینۀ روانشناسی مثبتگرا
ب ـ پیشینۀ شادکامی
یک. متفکّران یونانی
دو. متفکّران اسلامی
سه. روانشناسان
چهار. اسلام
فصل دوم: الگوی اسلامیِ شادکامی(معرفی اجمالی)
۱. مؤلّفههای شادکامی
۲. پایۀ نظری شادکامی
۳. عوامل شادکامی
۴. مناسبات تقدیر خدا و واکنش انسان
فصل سوم: تعریف شادکامی
۱. روانشناسی مثبتگرا
۲. شادکامی در روانشناسی مثبتگرا
۳. شادکامی در اسلام
الف ـ معنای لغوی
یک. واژۀ سعادت
دو. واژههای متضاد
نتیجهگیری
ب ـ معنای اصطلاحی (قرآن و حدیث)
سطوح شادکامی
فصل چهارم: ساختار شادکامی
ماهیت شادکامی
۱. ابعاد زندگی خوب
الف ـ تقدیر الهی
اقسام قضا و قدر
تقسیمبندی جدید
ب ـ حوزههای زندگی
یک. معیشت
دو. روابط اجتماعی
سه. نظام سیاسی
ج ـ مناسبات ابعاد زندگی
۲. ابعاد زندگی شاد
سازۀ شادکامی
خلاصۀ فصل
فصل پنجم: پایۀ نظری شادکامی
۱. ساز و کار تأثیر خیر بر احساس شادکامی
خیر بودن تقدیر
الف ـ رضایت از تقدیر
مناسبات میان واکنشها
ب ـ رضایت از معیشت، روابط و نظام
جمعبندی
۲. ساز و کار تأثیر سرور بر شادکامی
معنای نشاط
کارکردهای سرور
الف ـ فراغت روانی (تفریغ/توزیع)
ب ـ جمع کردن توان روانی (استجمام)
ج ـ بسط روانی (بسط / نشرة)
د ـ آمادگی و توانمندی (عون / استعانت / قدرت)
۳. زندگی موحّدانه
الف ـ توحید و رضامندی
ب ـ توحید و نشاط
۴. مبانی شادکامی
الف ـ مهمترین مبانی خداشناختی
یک. آفریدگار (خالق)
دو. پروردگار (رب)
سه. تدبیر کننده (مدبّر)
چهار. اندازهگذارنده (مقدِّر)
پنج. دانا (علیم)
شش. دادگر (عادل)
هفت. رحمتگر ـ مهربان (رحمان ـ رحیم)
هشت. یکتا ـ یگانه (واحد ـ اَحَد)
تحلیل نهایی صفات
ب ـ مهمترین مبانی انسانشناختی
یک. ماهیت ترکیبی
دو. هدفمندی
سه. حیات انسانی
چهار. اراده و اختیار
پنج. نظام ارزیابی و داوری
شش. نظام احساس رضامندی
هفت. نظام نشاط و کسالت
جمعبندی مبانی انسانشناختی
ج ـ مهمترین مبانیِ جهانشناختی
یک. فرصت تکامل
دو. آمیختگی رنج و شادی
سه. سرای عمل
چهار. اصالت نداشتن
جمعبندی مبانی جهانشناختی
د ـ مهمترین مبانی دینشناختی
یک. توحید در حُکم
دو. فلسفۀ تشریع
ـ تأمین حیات انسانی
ـ مصالح و مفاسد
سه. آسانیِ شریعت
چهار. توحید در اطاعت
جمعبندی مبانی دینشناختی
خلاصۀ فصل
فصل ششم: رضایت از تقدیر الهی
۱. وجه خیر بودن تقدیر الهی
الف ـ خیر بودن بلا
یک. تکامل انسان
دو. تقویت ارتباط با خدا
سه. حفظ دین و ایمان
چهار. تطهیر گناهان
پنج. ترفیع درجه
شش. پاداش اُخروی
ب ـ خیر بودن مال
یک. قوام دین و دنیا
دو. چند برابر کردن پاداش
سه. پوشاندن عیوب
چهار. ظهور فضایل انسانی
پنج. آسایش روانی
ج ـ خیر بودن تکلیف
یک. رستگاری
دو. تأمین حیات انسانی
سه. مصالح و مفاسد، مبنای امر و نهی
چهار. آثار مثبت طاعت
ـ آثار روحی و معنوی
ـ آثار دنیوی
ـ آثار اُخروی
جمعبندی
پنج. زیانهای معصیت
ـ زیانهای روحی و معنوی
ـ زیانهای دنیوی
ـ زیانهای اُخروی
شش. آثار ترک معصیت
۲. پایۀ نظری تقدیر
۳. رضایت صادق، رضایت کاذب!
خلاصۀ فصل
فصل هفتم: رضایت اقتصادی
۱. روزیِ خوب
۲. امنیت خوب
دعا برای امنیت
۳. سلامت خوب
۴. شهر خوب
۵. مسکن خوب
۶. وسیلۀ نقلیۀ خوب
۷. شغل خوب
کار و شادابی
۸. خواب خوب
خلاصۀ فصل
فصل هشتم: رضایت اجتماعی
۱. خانوادۀ خوب
الف ـ همسر خوب
یک. انتخاب خوب
ـ معیارهای خوب
ـ تصمیم خوب
دو. زندگی خوب خانوادگی
سه. فرزند خوب
۲. دوستان خوب
لذّت تنهایی!
مؤلّفههای ارتباط خوب
الف ـ مرور مهمترین مؤلّفهها
ب ـ حدیث عشر خصال
ج ـ حدیث «خانوادۀ اجتماعی»
درمان تکبّر با روش خانوادۀ اجتماعی
رویارویی با تکریم و تحقیر اجتماعی
محبوبیت اجتماعی
د ـ حدیث «نسبتهای ناروا»
۳. همسایۀ خوب
خلاصۀ فصل
فصل نهم: رضایت سیاسی
۱. وظایف حکومت خوب
۲. ویژگیهای حکومت خوب
الف ـ قانون خوب
هماهنگی با مصالح و منافع بشر
ب ـ مجریان خوب
یک. رأس اجرا
دو. بدنۀ اجرایى
ج ـ مردم خوب
حقّ انتخاب
حدود خواست مردم
حدود فرمانبرداری
خلاصۀ فصل
بخش دوم: عوامل شادکامی
برنامهریزی برای شادکامی
مدلهای سه قسمتی
مدلهای چهار قسمتی
مدل پنج قسمتی
فصل دهم: عوامل مستقیم رضامندی
۱. تعریف رضامندی
۲. «خیر»، پایۀ نظری رضامندی
۳. «رضامندی» شرط تحقّق «خیر مقدّر»
۴. عوامل مستقیم
الف ـ خیرباوری
یک. خیرشناسیِ تقدیر
دو. خیرشناسیِ عینی
ـ خیر دنیا و آخرت
ـ مجموعههای نیکی
ـ دیگر موارد
سه. تنظیم نظام ارزیابی
نظام غلط: ارزیابیِ لذّتگرا
نظام درست: ارزیابیِ مصلحتگرا
عاقبتاندیشی
ب. خیرآوری
منافات نداشتن تقدیر با تلاش
خلاصۀ فصل
فصل یازدهم: عوامل زمینهساز رضامندی (مشترک)
۱. الگوهای واکنش منفی
الف ـ الگوی «فَرِح ـ قَنوط»
ب ـ الگوی «فَرِح ـ کُفران»
ج ـ الگوی «فَرِح، فخر ـ یأس، کفران»
د ـ الگوی «دعا ـ اِعراض»
ه ـ الگوی «جَزَع ـ مَنْع»
جمعبندی
۲. عوامل مشترک واکنش مثبت
الف ـ تصحیح مواجهه با تقدیر
مواجهۀ غلط: تقدیرستیزی
مواجهۀ درست: تقدیرپذیری (تسلیم)
ب ـ تصحیح تفسیر از مالکیت
باور غلط: توهّم «خودمالکی»
باور صحیح: تفکّر «خدامالکی»
یک. نقش «خدامالکی» در شُکر
دو. نقش «خدامالکی» در صبر
ج ـ تنظیم تکیهگاه
انتخاب غلط: تکیهگاه غیر خدایی
باور غلط: تصوّر «بیپشتوانگی»
باور و انتخاب صحیح: «خداتکیهگاهی»
د ـ تنظیم لذّت
مبنای غلط: لذّتمحوری
اقدام صحیح: تعدیل لذّتجویی
ه ـ تنظیم رغبت
الگوی غلط: رغبت به دنیا
الگوی صحیح: بیرغبتی به دنیا
و ـ اصلاح منبع یاری
اقدام غلط: اشتباه در منبع یاری
باور غلط: توهّم بییاوری
باور صحیح: منطق «خدایاری»
سیرۀ معصومان
دستور العمل
ز ـ اصلاح اِسناد
باور غلط: توهّم «تصادف»
باور صحیح: تفکّر «خدااِسنادی»
ح ـ تنظیم انتظارات
منطق غلط: «انتظارات غیر واقعی»
منطق صحیح: «هماهنگسازی انتظارات با واقعیتها»
واقعیتشناسی، لازمۀ هماهنگسازی
واقعیتشناسی دنیا
یک. سختی داشتن
دو. گذرگاه بودن
سه. ناچیز بودن
چهار. ناپایدار بودن
ط ـ تنظیم الگوی روزی
یک. بازشناسی روزیِ مؤثّر
تصوّر غلط: روزیِ فراوان
تصوّر صحیح: روزیِ کافی
دیدگاه اسلام
دعا برای روزیِ کفاف
دو. اطمینان به روزی
باور غلط: تردید در روزی
باور صحیح: روزیرسانیِ خدا
سه. اصلاح منبع استغنا
روش غلط: استغنا از غیر خدا
روش صحیح: استغنا به خدا
دعا برای کسب روزی
چهار. تأمین کردن روزی
باور غلط: توهّم «کفایت تقدیر»
باور صحیح: تفکّر «تقدیر ـ تلاش»
پنج. تنظیم احساس نسبت به درآمد
روش غلط: منطق «حرص»
روش صحیح: منطق «قناعت»
شش. تصحیح الگوی مصرف
روش غلط: سوء تدبیر
روش صحیح: حُسن تدبیر
ی ـ اصلاح تفسیر از فقر و غنا
باور غلط: تفسیر عینیِ فقر و غنا
باور صحیح: تفسیر روانشناختیِ فقر و غنا
عوامل غنای درونی
ک ـ تنظیم خرسندی و ناخرسندی
یک. تضمین روزی ـ کاستی عمر
دو. نزدیک شدن به خدا در بلا ـ دورشدن از خدا در نعمت
سه. مقدّر بودن امور خوشایند و ناخوشایند
چهار. برگشتناپذیریِ امور ازدسترفته ـ ناپایداری امور بهدستآمده
پنج. ارزش آخرت از دست رفته ـ بیارزشیِ دنیایِ به دست آمده
شش. به دست آوردن خیر ـ از دست دادن خیر
خلاصۀ فصل
فصل دوازدهم: عوامل زمینهساز رضامندی در خوشایند (اختصاصی)
۱. واکنشها
واکنش منفی: کفران
واکنش مثبت: شُکر
تعریف شُکر
مکانیزم تأثیر شُکر بر رضامندی
۲. عوامل واکنش مثبت
الف ـ اصلاح فهرست نعمتها
باور غلط: توهّم «نعمتهای مادی»
باور صحیح: تفکّر «نعمتهای جامع»
مصداقهای نعمت
یک. روایات نعمت
دو. نعمت، در دعاها
ـ دعای کمیل
ـ دعای جوشن صغیر
ـ دعای عرفه
ـ دعای ابو حمزه
سه. روایات سعادت
چهار. روایات عیش
پنج. روایات راحت
شش. روایات غنا
طبقهبندی مصداقها
طبقۀ یک: امکانات مادی
طبقۀ دو: امکانات غیر مادی
سطح نخست
سطح دوم
سطح سوم
سطح چهارم
جمعبندی
ب ـ شناخت داشتهها
روش غلط: غفلت از داشتهها
روش صحیح: کشف داشتهها
یک. توجّه به داشتههای ناپیدا
دو. مدیریت مقایسهها
روش غلط: مقایسۀ صعودی
روش صحیح: مقایسۀ نزولی
مهار مقایسۀ صعودی
یک. مدیریت اندیشه
حقیقتشناسیِ ثروت اهل عصیان
شناخت ارزش حقیقی
دو. مدیریت هیجان
سه. مدیریت رفتار
ج ـ تنظیم آرزوها
الگوی غلط: آرزوی دور و دراز
الگوی صحیح: منطقی کردن آرزوها
د ـ تصحیح اندازهسنجِ داشتهها
الگوی غلط: سنجۀ معطوف به «مادّه»
الگوی صحیح: سنجۀ معطوف به «دهنده»
خلاصۀ فصل
فصل سیزدهم: عوامل زمینهساز رضامندی در ناخوشایند (اختصاصی)
۱. واکنشها
واکنش منفی: جَزَع
واکنش مثبت: صبر
تعریف صبر
۲. مکانیزم تأثیر صبر بر رضامندی
۳. توانمندی انسان در صبوری
۴. عوامل واکنش مثبت
الف ـ تصحیح احساس محرومیت
باور غلط: تفسیر مادّی محرومیت
باور صحیح: تفسیر واقعگرایانۀ محرومیت
مصادیق محرومیت
یک. واژۀ حِرمان
دو. واژۀ خُسران
سه. واژۀ غبن
چهار. واژۀ مصیبت
پنج. واژۀ شر
جمعبندی
ب ـ تصحیح الگوی انتظار از دنیا
الگوی غلط: انتظار «جهان بدون رنج»
الگوی صحیح: انتظار «رنج متناوب»
ج ـ تصحیح الگوی مواجهۀ نخستین
مواجهۀ غلط: سختیستیزی
مواجهۀ صحیح: سختیپذیری
تفاوت «پذیرش» با «انفعال»
د ـ تنظیم تصویر از آینده
باور غلط: توهّمِ «پایداریِ بلا»
باور صحیح: تفکّر «پایانپذیریِ بلا»
انتظار فرج
ه ـ تصحیح الگوی ارزیابی از حال
الگوی غلط: ارزیابیِ متمرکز بر مشکل
الگوی صحیح: ارزیابیِ معطوف به ابعاد مثبت
یک. تجربههای مثبت پیشین
دو. دیگر داشتههای مثبت حال
سه. وجه مثبت کاهش مسئولیت
و ـ تصحیح تفسیر از بلا
یک. بلا و جایگاه انسان نزد خدا
تفسیر غلط: توهّم «خواری»
تفسیر صحیح: باور «کرامت»
دو. بلا و تفسیر انسان از آن
تفسیر غلط: «زشتپنداری مصیبت»
تفسیر صحیح: «زیباپنداریِ مصیبت»
سه. بلاها و عدالتباوری
باور غلط: توهّم بلای ظالمانه
باور صحیح: تفکّر بلای عادلانه
چهار. مرگ و تفسیر انسان از آن
تفسیر غلط: توهّم «نابودی و پایان زندگی»
تفسیر صحیح: تصوّر «عبور به خوشایند»
پنج. شکست و تفسیر انسان از آن
الگوی غلط: تفسیر مادّی شکست و پیروزی
الگوی صحیح: تفسیر الهی شکست و پیروزی
ز ـ تصحیح اندازهگذاری بلا
سنجۀ غلط: بزرگشماری مصیبت
سنجۀ صحیح: کوچکسازی بلا
یک. مقایسۀ صعودی در ناخوشایند
دو. همانندسازی با وضعیت عادی
ـ همانندسازی فقدان با نبود نخستین
ـ همانندسازی دستنیافتهها با نخواستهها
سه. اندازهشناسیِ دنیا
ح ـ تصحیح ارزیابی از موقعیت دیگران
باور غلط: توهّمِ «تنها بلا دیدن»
باور صحیح: فراگیریِ بلا
ط ـ تنظیم فشار روانی
روش غلط: تجمیع رنج
روش صحیح: توزیع رنج
ی ـ توسّل و مددجویی
منطق غلط: توهّم «کفایت اسباب و توسّل به آنها»
منطق درست: باور «کفایت خدا»
ک ـ آسوده ساختن غمدیده
باور غلط: توهّم «گسستگی اجتماعی غم و شادی»
باور درست: «پیوستگی اجتماعی غم و شادی»
خلاصۀ فصل
فصل چهاردهم: عوامل زمینهساز رضامندی در تکلیف
۱. گونههای واکنش
واکنش منفی: بیتابی از تکلیف
واکنش مثبت: صبر در تکلیف
۲. عوامل زمینهساز واکنش مثبت
الف ـ اصلاح تصوّر از حکمت تشریع
تصوّر غلط: توهّم «خدا ـ سودی» در تشریع
تصوّر درست: تفکّر «انسان ـ سودی» در تشریع
ب ـ اصلاح تصوّر از دین
تصوّر غلط: توهّم «طاقتفرسایی»
تصوّر درست: باور «دین آسان»
ج ـ اصلاح شیوۀ دینداری
شیوۀ غلط: دینداریِ سخت
شیوۀ درست: دینداریِ نرم
د ـ تقویت توان خویشتنداری
خلاصۀ فصل
فصل پانزدهم: عوامل نشاط
پایه نظری نشاط
شرط بودن «التذاذ» برای «تحقّق سُرور مقدّر»
۱. لذّتهای مادّی
الف ـ انواع لذّتهای مادی
یک. لذّت تحرّک و ورزش
دو. لذّت لامسه
سه. لذّت بینایی
چهار. لذّتِ خوردن و آشامیدن
پنج. لذّت جنسی
شش. لذّت پاکیزگی
ـ مسواک زدن
ـ کوتاه کردن شارب
ـ زدودن موهای زاید بدن
ـ شستن سر با خَطمی
هفت. لذّت ارتباط
هشت. لذّت بوی خوش
نُه. لذّت شوخی
ده. لذّت خندیدن
ب ـ شروط لذّت مادّی
یک. فراگیر بودن
دو. توازن
سه. نداشتن پیامد منفی
پرهیز از لذّت
چهار. جهتگیریِ نشاط
پرهیز از لهو
۲. لذّتهای معنوی
الف ـ اُنس با خدا
ب ـ دوستی با خدا
ج ـ یادکَرد خدا
د ـ باور به خدا
ه ـ مناجات با خدا
و ـ قرآن خواندن
ز ـ نماز خواندن
خلاصۀ فصل
فصل شانزدهم: شادکامی در روانشناسی مثبتگرا
۱. رویکردها
الف ـ رویکرد نخست
ب ـ رویکرد دوم
ج ـ رویکرد اسلام
۲. نظریهها و عوامل
الف ـ نظریههای نخستین
یک. نظریۀ لذّتگرایی
ـ بررسی و مقایسه
دو. نظریۀ خواسته(نیاز)
ـ بررسی و مقایسه
سه. نظریۀ فهرست اهداف
ـ بررسی و مقایسه
چهار. تئوریهای فرایند یا فعالیت
ـ بررسی و مقایسه
پنج. تئوریهای استعداد ژنتیک و شخصیتی
ـ بررسی و مقایسه
ب ـ نظریههای جدید
یک. نظریۀ هیجانهای مثبت
ـ بررسی و مقایسه
دو. نظریۀ انسجام و پیوستگی
ـ بررسی و مقایسه
سه. نظریۀ بهزیستی روانی
ـ عوامل شادکامی
عوامل هیجانات
ـ عوامل رضامندی
مذهب و شادی
مذهب و سلامتی
مذهب و کاهش فشار روانی
مذهب و بهداشت روانی
مذهب و هیجانات مثبت
مذهب و رضایت زناشویی
مداخلۀ بهزیستیدرمانی
ـ بررسی و مقایسه
چهار. نظریۀ زندگی کامل
ـ زندگی لذّتبخش
- زندگی مشتاقانه
برنامۀ مبتنی بر استفاده از توانمندیها و فضایل شخصی
برنامۀ مبتنی بر نعمتشماری
برنامۀ مبتنی بر سپاسگزاری
مداخلات مبتنی بر بخشش
ـ زندگیِ معنادار
بستۀ آموزشی روانشناسی مثبتگرا
ـ بررسی و مقایسه
پنج. نظریۀ شادکامی پایدار
ـ برنامۀ تک و لوبومیرسکی
ـ برنامۀ فوردایس
ـ مداخلۀ مبتنی بر مهربانی
ـ برنامۀ تصوّر بهترین وضعیت
ـ برنامۀ پردازش تجربههای زندگی شاد
ـ بررسی و مقایسه
شش. نظریۀ شکوفایی
ـ بررسی و مقایسه
فهرست منابع و مآخذ
الف. منابع عربی
ب. منابع فارسی
ج. منابع لاتین
تمامی حقوق این پایگاه به پژوهشگاه قرآن و حدیث تعلق دارد
