فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51 - صفحه 128

بتوان نتيجه گرفت که گويا حشر و نشر با مجوس به صورت خاص، چندان مايه دغدغه اهل سنت نبوده است؛ آن‌گاه، احتمالاً مي‌توان به روابط ميان ائمه اطهار( با ايرانيان، از منظري تازه نگريست.

عقايد مجوس

در «کافي» اشاراتي به برخي معتقدات مجوس وجود دارد که در جاي خود، از حيث چگونگي انعکاس آن باورها در ميان جامعه اسلامي، اهميت دارد.

۱. کتاب و پيامبر

إنّ المجوس كان لهم نبي فقتلوه وكتاب أحرقوه ، اتاهم نبيهم بكتابهم في اثني عشر ألف جلد ثور. ۱

۲. ازدواج محارم

و إنّهم يقولون : نكاح كنكاح ولد آدم و إنّهم يحاجّونا بذلك فقال: أما انتم فلا يحاجّونكم به لما أدرك هبةالله قال: آدم يا ربّ زوّج هبة الله فأهبط الله عزوجل له حوراء فولدت له أربعة غلمة ثم رفعها الله فلما أدرك ولد هبة الله قال: يا ربّ زوّج ولد هبة الله فأوحي الله عز وجل إليه أن يخطب إلي رجل من الجن وكان مسلماً أربع بنات له علي ولد هبةالله فزوّجهن فما كان من جمال وحلم فمن قبل الحوراء والنبوة وما كان من سفه أو حدة فمن الجن. ۲
دو روايت فوق، از اين حيث اهميت دارد که احتمالاً متضمن عقايد ابراز شده توسط خود زرتشتيان به مسلمانان است: روايت اول، با آنچه در منابع زرتشتي و تاريخي راجع به کشته شدن زرتشت و کتابت اوستا آمده قابل مقايسه است؛ و روايت دوم، متضمن استدلالي است که احتمالاً زرتشتيان در دفاع از ازدواج محارم بيان مي‌کرده‌اند. از همين رو، بررسي صحت اين دو روايت به همان سياقي که در پاورقي شماره ۲ مورد اشاره قرار گرفت، ارزش‌مند تواند بود.

مجوس و ساير اهل ذمه

برخي از احاديث الکافي به صورت مستقيم يا غيرمستقيم، نمايان‌گر جايگاه برابر مجوس با يهوديان و مسيحيان در چشم‌انداز مسلمانان است. با اين وصف، مضمون برخي روايات به گونه‌اي است که مجوس را به معناي واقعي کلمه و همچون يهوديان و مسيحيانْ اهل کتاب نمي‌داند بلکه آنان را ملحق به اهل کتاب مي‌شمارد. بر همين منوال، برخي احاديث الکافي شامل نشانه‌هايي مبني بر رتبه نازل‌تر مجوس به نسبت ساير اهل کتاب است. اهميت اين دسته از احاديث در شيوه سلوک جامعه اسلامي با مجوس و نيز درک فرآيند انتقال از ايران زرتشتي به اسلام است:

1.. (ج۳، ص۵۶۷)

2.. (ج۵، ص۵۶۹)

صفحه از 171