معرفي كنند؛ ^۱ غافل از آن‌كه در مكه اسيري وجود نداشت. مجاهد و قتاده، از تابعان، تصريح كرده‌اند كه تمام سورة دهر، مدني است، ولي ديگران به تفصيل قايل شده‌اند. ^۲
حافظ حسكاني مي‌گويد:
برخي از نواصب، ‌ادعا كرده‌اند كه اين سوره، به اتفاق همه مفسران، مكي است.
و در پاسخ آنها گفته است:
چگونه در اين مطلب دعوي اجماع دارند، درحالي كه بيشتر مفسران عقيده دارند كه اين سوره در مدينه نازل شده است.
وي سپس نصوص وارده از ائمه را ـ كه دربارة ترتيب نزول سوره‌هاست ـ نقل مي‌كند كه در تمام آنها تصريح شده كه اين سوره در مدينه، ‌پس از سورة الرحمان و قبل از سوره طلاق نازل شده است. ^۳
نتيجة تحقيق طبرسي در مجمع‌البيان و ديگر مفسران محقق نيز به همين نحو است. مهم آن است كه تمام روايات مربوط به ترتيب نزول قرآن، اين سوره را مدني دانسته‌اند و حتّي يك روايت هم بر خلاف اين تصريح، نظر نداده‌ است. ^۴
سيد شبر نيز گفته كه مكي دانستن اين سوره، در واقع، تكذيب نقل صحيح است. ^۵
سيوطي نيز از بيهقي در كتاب دلائل النبوة، با سندش از عكرمه و حسين بن ابي‌الحسن، روايت كرده كه سور مكي و مدني را معرفي نموده است و سورة انسان در ميان سور مدني و بعد از سوره رحمن و قبل از سورة طلاق قرار دارد. ^۶ وي همين مطلب را از ابن ضريس در كتاب فضائل القرآن، با سندش از ابن عباس نيز نقل كرده است. ^۷
صاحب الميزان نيز از الدرالمنثور از ابن ضريس و ابن مردويه و بيهقي از ابن عباس روايت كرده است كه سورة انسان در مدينه نازل شده و ابن مردويه از ابن عباس روايت كرده كه آيه ^۸ در شأن علی علیه السلام و فاطمه دختر رسول الله صلی الله علیه و آله نازل شده است. علامه طباطبايي اضافه كرده است كه با توجه به سياق آيات قبل و بعد، همه سوره مدني است. ^۹
۲. سياق آيات سورة دهر، بويژه آية (يُوفُونَ بِالنَّذْرِ( و آية (يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ( سياق يك داستان واقعي است كه در خارج اتفاق افتاده است و ذكر اسير در ميانه كساني كه به دست آن ابرار، اِطعام شده‌اند،