نشان مي‌دهد که شيخ طوسي هر دو روايت را از الکافي نقل مي‌کند. ولي حديث دوم را مرسل معرفي مي‌کند؛ به اين صورت: محمد‌بن‌يعقوب مرسلاً، عن يونس‌بن‌عبدالرحمن ... در حالي که به گفته بهبودي سند حديث دوم در الکافي، آن طور که شيخ تصور کرده، مرسل نبوده بل معلّق بر سند حديث اول در همان کتاب الکافي بوده است. ۱
۳. يافتن ارسال و انواع ارسال و تبيين آن
بهبودي ارسال را به انواع مختلفي بيان مي‌کند؛ گاهي به طور مطلق سقط آخرين راوي در سند حديث را ارسال مي‌نامد و گاهي اگر اين ارسال ظهور نداشته باشد، آن را ارسال خفي ناميده و شاهد ارسال را ذکر مي‌کند.
اگر صاحبان کتب اربعه در نقل روايت اختلاف نظر داشته باشند؛ به اين صورت که مثلاً صدوق روايت عبد‌الرحمن‌بن‌أبي نجران از ابو‌الحسن موسي‌بن‌جعفر را قبول کند ولي تصور طوسي اين باشد که عبد‌الرحمن نمي‌تواند از امام کاظم علیه السلام روايت کند، در نتيجه، آورده باشد که عبد‌الرحمن عن رجلٍ حدّثه، بهبودي آن مورد را ارسال محتمل يا مزعوم نام مي‌نهد. در بخش ارسال محتمل و مزعوم توضيحاتي درباره برخي از راويان و احتمال نقل مستقيم آنان از امامان مي‌آورد و بر اساس اين شرح‌ها با مقابله روايت آن افراد به موارد ارسال دست مي‌يابد. ۲
در تمام موارد ارسال نيز با مقابله و مقايسه دو سند به بيان آن مي‌پردازد؛ مانند اين که ارسال حديثي در الکافي که با تعبير عن بعض اصحابه قال: سأل المرزبان آمده را با سند ديگر همان حديث در الفقيه بيان مي‌کند که به اين صورت آمده است: رُوي عن صفوان‌بن‌يحيي قال: سأل المرزبان. ۳
همچنين بهبودي با کنار هم قرار دادن روايت‌هاي مشابه به ارسال مخفي در حديث پي‌برده و شاهد آن را نيز از روايت مشابه مي‌يابد. براي نمونه روايتي را از الفقيه آورده که در آن سؤال از زبان أبوأيوب به صورت سأل أبوأيوب الخزّاز أبا‌عبد‌الله حکايت شده است، ولي در التهذيب آمده است: رَوي أبوأيوب الخزّاز أنّ أبا‌عبد‌الله سئل عن الرجل؛ و نسخه الکافي نشان مي‌دهد که سائل اصلي منصور‌بن‌حازم است، به اين صورت: حميد‌بن‌زياد، عن الحسن‌بن‌محمد، عن جعفر‌بن‌سماعة، عن أبان، عن منصور‌بن‌حازم قال: سألت. ۴ بهبودي اين مطلب را از مقايسه متن روايت آخر در الکافي نتيجه مي‌گيرد؛ زيرا عين متن روايت‌هايي که در الفقيه و التهذيب، درج شده، در روايت موجود در الکافي با سند اخير آمده است. ۵
1.. علل الحديث، ص۱۲۰. روايت‌ها را ببينيد در: التهذيب، ج۴، ص۱۱۱؛ الکافي، ج۳، ص۵۰۳.
2.. ر.ک: علل الحديث، ص۱۵۸- ۱۶۵. مثلاً درباره عبد‌الله‌بن‌مسکان مطالبي را از رجال کشي و فهرست ابن‌النجاشي آورده تا معلوم کند که روايت‌هاي وي از امام صادق مرسل است. وي توضيحات اقدمين را درباره رجال، به دليل اشراف آنان بر اصول ابن‌مسکان براي پذيرش، اولي مي‌داند (ر.ک: همان، ص۱۶۰).
3.. علل الحديث، ص۱۳۳.
4.. همان، ص۱۴۱.
5.. روايت‌ها را ببينيد در: الفقيه، ج۳، ص۲۸؛ التهذيب، ج۶، ص۲۳۲؛ الکافي، ج۵، ص۱۰۴.
