پژوهش‌هاي خاورشناسان درباره نهج‌البلاغه ^۱

دكتر عباس احمدوند ^۲

دكتر سحر كاوندي ^۳

چکيده

نهج‌البلاغه ـ كه مجموعه‌اي است از خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان قصار اميرالمؤمنين علی علیه السلامعليه السلام) ـ يكي از مهم‌ترين كتب ادب عربي و سمبل فصاحت و بلاغت در آن زبان شمرده مي‌شود. اين كتاب، از دير باز، مورد توجه عالمان و اديبان مسلمان واقع شده و سهم فراواني از پژوهش‌هاي خاورشناسان غربي را نيز به خود اختصاص داده است. شناخت پژوهش‌هاي غربيان درباره آن را مي‌توان عاملي مهم در شناسايي جريان شيعه‌پژوهي و مطالعات عرب شناسان غربي دانست. بررسي مراحل، علل و دستاوردهاي پژوهش‌هاي خاورشناسان و نيز ورود محققان مسلمان مقيم غرب به اين عرصه، از مسايل مهم مطرح شده در اين مقاله است.

کليد واژه‌ها: نهج‌البلاغه، امام علی علیه السلامعليه السلام)، خاورشناسي، شيعه‌پژوهي در غرب، پژوهش‌هاي خاورشناسان در ادب عربي (عرب‌شناسي).

اهميت و جايگاه نهج‌البلاغه

نهج‌البلاغه يا راه رسا سخن راندن، دايرة‌‌المعارفي است از فرهنگ اسلامي كه در آن مباحثي چون خداشناسي، جهان فرشتگان، پيدايي جهان، طبيعت انسان، امت‌ها و حكومت‌هاي نيك كردار يا ستمكار وجود دارد. ^۴ سخنان علی علیه السلامعليه السلام) در طرح اين نوع مباحث با زبان موعظه، هر پديده محسوس يا معقولي را بسيار روشن و قابل درك پيش چشم خواننده قرار مي‌دهد. آن‌گاه، آرام آرام خواننده را با خود به سرمنزلي مي‌رساند كه همان درگاه خداوند و آستان پروردگار باشد ^۵ . اين كتاب از دير باز مورد توجه مسلمانان بوده