رمزگشايي حديثي علامه طباطبايي براي ورود به عالم ذر
اصغر هادوي ۱
چکيده
عالم ذر و ماجراي اخذ ميثاق از انسان‌ها از مسائل بحث‌انگيز است كه ديدگاه‌هاي مختلفي درباره آن مطرح شده است. در اين مقاله، پس از بيان ديدگاه‌هاي مختلف و ذكر پاسخ علامه طباطبايي به آنها به ديدگاه خود علامه درباره عالم ذر پرداخته شده و پس از تبيين ايشان، اشكالات وارد بر آن نيز مطرح شده است.
کليد واژه‌ها: عالم ذر، علامه طباطبايي، عالم ملک و ملکوت، مستند حديثي.
درآمد
رويکرد انسان به اصل خويش و بازگشت معرفتي به فطرت و يادکرد عهد «الست» و بازشناسي و دوباره‌نگري به عالم «ذر»، افزون بر رهاورد علمي، نتيجه دلپذير عملي را در پي دارد؛ چه اين‌که هدف از بعثت‌ها و رسالت‌ها بازگشت انسان به نيستان فطرت و درون است که مرور زمان غبار فراموشي بر آن نشانده است: فَرَجَعُوا إِلَى أَنفُسِهِمْ فَقَالُوا إِنَّكُمْ أَنتُمُ الظَّالِمُونَ( ۲ ، الا و آگاه کردن آدميان به حقايق و استعدادهاي عقلي و قلبي وجود خويشتن: ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ( ۳ تا از اين رهگذر قواي ادراکي انسان در پرتو هدايت‌هاي وحياني و آسماني «يثيروا لهم دفائن العقول» ۴ قرار گيرند.
بيان موضوع و اهميت آن
اشاره قرآن به عالم ذر و وجود بيش از دويست روايت در متون شيعه و افزون‌تر از آن در منابع اهل سنت موجب شده است که دين‌پژوهان با رهيافت‌هاي تفسيري، کلامي، فلسفي، روان‌شناختي و عرفاني به اين موضوع بپردازند؛ زيرا اثبات وجود عالم ذر آثاري را به همراه دارد که بعضي از آنها عبارت‌اند از: افزايش
1.عضو هيأت علمي دانشکده علوم انساني دانشگاه شاهد.
2.. سوره انبياء، آيه ۶۴.
3.. سوره مائده، آيه ۱۰۵.
4.. نهج‌البلاغه، خطبه اول.
