فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50 - صفحه 103

ب. نقد متن روايت: اين روايت نيز شباهت زيادي به روايت صدوق دارد كه برخي موارد را در بررسي آن روايت بيان داشتيم و حال چند مورد را نيز به نقد مي‌كشيم:
۱. در روايت آورده كه در شب ۲۵ ذي حجه، علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام صدقه دادند و در روز ۲۵ همان ماه سوره «هل اتي» در مورد آن دو بزرگوار و حسنين نازل شده. اين نقل دلالت مي‌كند كه صدقه در يك شب واقع شده است؛ هر چند سيد بن طاووس در ادامه گفته كه بنابر بعضي اسانيدم، صدقه اهل بيت در سه شب واقع شده كه ممكن است كه اولين شب از آن سه شب، شب ۲۵ ذي حجه باشد؛ ولي نازل شدن سوره، قبل از اكمال عمل با اعطاي شب سوم، منطقي به نظر نمي‌رسد.
۲. در اين روايت نيز پيشنهاد نذر از جانب پيامبر صلی الله علیه و آله انجام گرفته كه متفاوت با برخي روايات پيشين است و لذا اضطراب در روايت وجود دارد.
۳. در اين روايت، نذر حسنين علیهما السلام عنوان نشده است.
۴. قرض گرفتن علی علیه السلام ‌از شمعون بن حاريا خيبري مطرح است؛ هرچند اشاره دارد كه در روايات ديگر پشم‌ريسي در مقابل جو مطرح شده است.
۵. در اين روايت آمده است كه فاطمه علیها السلام پنج قرص نان تهيه كرد. حال، معقول اين است كه با آمدن فقير، يك يا چند قرص نان به او بدهند؛ نه اين‌که همه غذا را بدهند و فرزندان و همسر را ـ كه واجب‌النفقه هستند ـ گرسنه نگه دارند.
۶. در روايت آمده است كه علی علیه السلام، در هر سه نوبت، دستور داد كه غذا را به سائلان بدهند؛ درحالي كه علی علیه السلام اختيار غذاي خود را دارد، نه بچه‌هاي چهار يا پنج ساله را.
۷. وظيفه رئيس خانواده است كه ابتدا غذاي خانواده خود را تأمين كند؛ نه اين‌که سه روز جز آب نخورند.

نقل ششم

بار ديگر، فرات بن ابراهيم كوفي، از محمد بن ابراهيم بن زكريا غطفاني، از ابوالحسن هشام بن احمد بن معاويه در مصر، از محمد بن بحر از روح بن عبدالله، از جعفر بن محمد صلی الله علیه و آله، از پدرش، از جدش نقل مي‌كند كه حسنين مريض شدند... (مثل نقل قبلي، علی علیه السلام فاطمه علیها السلام و فضه نذر كردند، ولي پيشنهاد نذر را عمر مطرح كرد) و علی علیه السلام از شمعون بن حارا پشم و جو مي‌گيرد تا دختر پيامبر صلی الله علیه و آله آن را بريسد... (بقيه داستان مثل قول صدوق در الأمالي است كه انفاق در سه روز به همراه مشاعره علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام اتفاق افتاده است).
ايشان در ادامه مي‌گويد: علی علیه السلام دوباره به بيرون رفت و از اباجبله، ديناري قرض گرفت و در مسير، آن را به مقداد داد؛ زيرا او را سزاوارتر به آن دانست و لذا گرسنه به منزل آمد و پيامبر صلی الله علیه و آله با ديدن حالت آنها، دعايي كرد و غذاي بهشتي عطا شد. ۱

1.. تفسير فرات الكوفي، ص۵۱۹ ـ ۵۲۶.

صفحه از 423