برخورد با ديگران

الف. توده مردم

۰.قال رسول اللّه(ص):إنّا أُمِرنا معاشِرالأنبياء أن نكلّم الناس بقدرعقولهم ^۱ ؛ رسول خدا(ص) مى فرمايد: ماجماعت پيامبران وظيفه داريم به اندازه فهم ودرك مردم با آنان سخن بگوييم.

چون مردم در يك سطح نيستند، سخن گفتن در اندازه فهم شنونده، و نه گوينده، با پذيرش پيام از طرف مخاطب مواجه مى شود و مانع انكار او مى شود. يك مادر دلسوز هنگام تغذيه فرزندان، بين كودكِ خردسال و جوانِ خويش تفاوت مى گذارد و به همه يك خوراك نمى دهد؛ زيرا هاضمه آنان متفاوت است. اگر به كودك غذاى سنگين بدهند، هم خورنده بيمار مى شود و هم غذا ضايع مى شود. غذاى فكرى و روحى نيز چنين است.

۰.نيز حضرت رسول(ص) مى فرمايد:أمرني ربّي بمداراة الناس، كما أمرني بإقامة الفرائض ^۲ ؛ پروردگارم به من فرمان داده است با مردم مدارا كنم؛ همان گونه كه فرمان داده است واجبات را اقامه كنم.

ب. برخورد با منحرفان

۰.قال على بن الحسين(ع): ليس لك أن تَقعُدَ معَ مَن شِئت، لأنّ اللّه تبارك و تعالى يقول:«إِذا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَ إِمّ آ يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى مَعَ الْقَوْمِ الظّالِمِينَ». ^۳ و ليس لك أن تتكلّم بما شئت، لأنّ اللّه تعالى قال: «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْم». ^۴