در عظمت خُلق عظيم و قلب سليمِ اين سيد كريم همين بس كه امامان معصوم معاصرش و تمامى تذكره نويسان، او را ستوده اند و تاريخ نگارانِ دوست و دشمن حتى يك مورد انحراف و اعوجاج و يك نقطه سياه در زندگانى اش نيافته اند و در طول تاريخ، او را به جلالت قدر ستوده اند.
ابو حمّاد رازى گويد:
در شهر سامرا به محضر امام هادى(ع) رسيدم و از احكام و مسائل حلال و حرام پرسيدم. او مرا پاسخ گفت و به هنگام وداع فرمود: «اى حمّاد، اگر براى تو مشكلى در دين پيش آمد، از عبدالعظيم بن عبداللّه حسنى بپرس و سلامم را به او برسان». ۱
نيز شيخ صدوق(ره) آورده است:
مردى بر حضرت ابوالحسن، على بن محمد هادى(ع) وارد شد، حضرت پرسيد: «كجا بودى؟» گفت: به زيارت حسين(ع) رفته بودم. فرمودند: «اگر قبر عبدالعظيم را -كه نزد شماست زيارت مى كردى، چون كسى بودى كه قبر حسين(ع) را زيارت كرده است». ۲
عالمان رجالى و تذكره نويسان، همگى از او به تقوا و پارسايى ياد كرده اند. ۳
آنچه باعث توثيق و اعتمادِ اصحاب سير و سلوك به آيين اخلاقى حضرت عبدالعظيم مى گردد، اين امتياز اوست كه شهد معرفت و حكمت را از زلال ترين سرچشمه آن نوشيده است. چه افتخارى بالاتر از اين كه اين شخصيت، هم در اوج شرافت نسبى و هم دست پرورده امامان معصوم معاصر خويش است.
۰.حضرت امام اميرالمؤمنين(ع) با مباهات به معاويه مى نويسد:
1.روضات الجنات، ج ۴، ص ۲۰۸.
2.ثواب الاعمال، ص ۶۰؛ قاموس الرجال، ج ۵، ص ۳۴۶؛ روضات الجنات، ج ۴، ص ۲۱۱.
3.ر.ك: مقاله هاى «عظمت شخصيت عبدالعظيم» و شرح حال هاى عبدالعظيم به قلم عطاردى و رازى و ... .
