سرمقاله

نوروز در روايات اسلامى

مهدى مهريزى

دين جهانى, با آداب و سُنن ملّى چه رفتارى دارد؟ آيا آنها را كنار مى نهد و خود به ساختن آداب و رسوم تازه مى پردازد؟ يا آنها را تأييد مى كند و در كنار خويش مى نشاند؟ و يا از ميان آنها گزينش مى كند؟
نخست بايد دانست كه دين كامل, آن نيست كه خود, همه چيز را برعهده گيرد و به جاى همه استعدادهاى آدمى و همه نهادهاى مدنى بنشيند; بلكه دين كامل, دينى است كه همه اينها را در جاى خود, به درستى مى بيند و جهتى كلّى به آنها مى دهد و آنچه را از توان (قُواى فردى) و (نهادهاى جمعى) خارج است, بر عهده مى گيرد… و اين, فلسفه اى عميق دارد; زيرا چنان كه دين, فعل تشريعى خداوندى است, قواى آدمى و لوازم تابعه آن (مانند نهادهاى جمعى) نيز فعل تكوينى الهى اند و هيچ گاه تكوين و تشريع, ناسازگارى ندارند; چرا كه از مبدأ واحدى دستور مى گيرند.
اگر با اين پيش زمينه عقلى به منابع و مصادر دينى بنگريم, مى يابيم كه خواست دين, برچيدن بساط سُنن ملّى ـ قومى نيست; بلكه بر آن است كه اين سنّت ها را سَمت و سوى عالى بخشد و دين, تنها آنچه را كه با فطرت آدمى مغايرت دارد, برمى چيند. چنان كه قرآن كريم, حرمت و احترام ماه هاى حرام را ـ كه رسمى جاهلى بود ـ پاس داشت:
  فإذا انسلخ الأشهر الحُرم فاقتلوا المشركين. ^۱
پس چون ماه هاى حرامْ سپرى شدند, مشركان را بكشيد.
يا أيها الذين آمنوا! لاتحلّوا شعائر اللّه ولا الشهر الحرام. ^۲
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! حرمت شعائر خدا و ماه حرام را نگه داريد.