عنوان
متن
خدمات الکترونیکی
» خدمات
» محصولات پژوهشگاه
» پست الکترونیک
» بانک پژوهشگران
» پایگاه های وابسته
» پایگاه حدیث نت
» پایگاه دانشگاه قرآن و حدیث
» پایگاه مرکز آموزش الکترونیک
» پایگاه مؤسسه دارالحدیث
» پایگاه پردیس تهران
اخبار
» پژوهشکده علوم و معارف حديث
» پژوهشکده تفسیر اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده کلام اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی
» اخبار پژوهشی
پژوهشگاه
» ساختار
» ریاست
» شورای پژوهشگاه
» شورای پژوهشی پژوهشگاه
» حوزه ریاست و روابط عمومی
» معاونت پژوهش
» معاونت اداری مالی
» مدیریت نظارت، طرح و برنامه
» هیئت علمی پژوهشگران
» نمودار سازمانی پژوهشگاه
» معرفی
» معرفی اجمالی
» اساسنامه
» آیین نامه ها
» اهداف
» چشم انداز ده ساله
» بیانیه ماموریت
» بیانیه ارزش ها
فهرست "
جستارهایی در مدرسه کلامی کوفه
"
سخن پژوهشکده
سخن آغازین
فصل اول: معرفی مدرسه کوفه
مدرسۀ کلامی کوفه / اکبر اقوام کرباسی
درآمد
پیشینۀ مدرسۀ کلامی کوفه
کلام در مدرسۀ کوفه
جریانهای معرفتی و کلامی امامیه در مدرسۀ کوفه
۱. جریان متکلمان نظریهپرداز (متکلمانِ محدّث)
۱.۱. خط فکری زراره و آل أعین
۱.۲. خط کلامی هشام بن سالم
۱.۳. خط کلامی مؤمن الطاق
۱.۴. خط فکری هشام بن حکم
افول جریان کلامی نظریهپرداز در کوفه
۲. جریان متکلمان متن محور (محدثانِ متکلم)
۲.۱. گرایش غالیان و متهمانِ به غلو
۲.۲. گرایش تقصیر و متهمان به آن
۳. متکلمان منفرد و میانه
۴. گرایش محدثانِ صرف
جمعبندی
کتابنامه
امتداد جریان فکری هشام بن حکم تا شکلگیری مدرسۀ کلامی بغداد / محمد جعفر رضایی
درآمد
هشام بن حکم و ویژگیهای فکری وی
شاگردان و جریان کلامی هشام بن حکم
متکلمان امامیه در سدۀ سوم و چهارم و اندیشههای هشام بن حکم
جمعبندی
کتابنامه
شاخصههای کلامورزی جریانِ محدّث - متکلمان در مدرسۀ کلامی کوفه / حسین منصوری راد
مقدمه
آمادگی و شرکت در مناظره
پرسشهای اعتقادی از امام علیه السلام
نقل روایات اعتقادی ژرف و چالشبرانگیز
نگاشتههای اعتقادی
جمعبندی
کتابنامه
زمینههای افول مدرسۀ کلامی امامیه در کوفه در نیمۀ نخست سدۀ سوم / حسین نعیم آبادی
مقدمه
۱. متکلمان در انزوای جمعیتی
۲. پیدایش دانش نوبنیاد کلام در بستر جامعۀ امامیۀ در حال رشد
۳. خطاهای فکری در تبیین
۴. دشواریها و پیچیدگیهای نظریهپردازی
۵. کاسته شدن از نیروی متکلمان سبب درگیریهای داخلی
نتایج و جمعبندی
کتابنامه
فصل دوم:موضوعات کلامی مطرح در مدرسه کوفه
بازخوانی نظریۀ معرفت اضطراری در مدرسۀ کلامی کوفه / علی امیر خانی
مقدمه
۱. گزارشهای تاریخی
۲. راستیآزمایی گزارشهای تاریخی با شواهد روایی
۲. ۱. جمهور امامیه
۲. ۲. تمامی معارف (معارف اضطراری به معنای عام)
۲. ۲. ۱. معارف اعم از دینی و غیردینی
۲. ۲. ۲. معارف اعم از نظری و غیرنظری
۲. ۳. معرفت اضطراری خاص (معرفت فطری)
۲. ۴. عدم تکلیف به معرفت و تکلیفِ نخستین
۳. چیستی معرفت اضطراری
۳. ۱. رابطه سببی غیرحتمی
۳. ۲. رابطهٔ غیرسببی (تهیّئی)
۴. جمعبندی و نتیجهگیری
کتابنامه
انگارۀ «معرفت اضطراری» در باور اندیشمندان نخستین امامیه / محمد حسین منتظری
مقدمه
۱. دیدگاه جمهور اندیشمندان مدرسۀ کوفه
۱.۱. چیستیِ معرفت
۱.۲. راه دستیابی به معرفت
۱.۳. اعطای معرفت در عوالم پیشین
۱.۴. حدود و مفاد معرفت اضطراری
۱.۵ . چگونگی بهرهمندی از معرفت
۱.۶ . تفاوت معرفت و اثبات
۲. دیدگاههای غیرمشهور مدرسۀ کوفه
۲.۱. نظریۀ مؤمن الطاق و ابومالک حضرمی
۲.۲. نظریۀ هشام بن حکم
جمعبندی و ارزیابی
کتابنامه
تطوّر ماهیت عقل در امامیه نخستین؛ از مدرسۀ کوفه تا مدرسۀ بغداد / محمد جعفر رضایی
مقدمه
۱. ماهیت عقل در اندیشۀ محدثان مدرسۀ کوفه
۲. ماهیت عقل در اندیشۀ متکلمان امامیه در مدرسۀ کوفه
۳. ماهیت عقل در مدرسۀ قم (امتداد جریان حدیثگرای کوفه)
۴. ماهیت عقل در مدرسه بغداد
جمعبندی
کتابنامه
نسبت حجیت عقل و حجیت امام در اندیشه اصحاب امامیه در دوران حضور / محمد جعفر رضایی
مقدمه
رابطۀ عقل و امام در مدرسۀ کوفه
دیدگاه متکلمان
دیدگاه محدثان
جمعبندی
کتابنامه
رابطۀ ذات و صفات الاهی از منظر اصحاب امامیه / عبدالهادی اعتصامی
مقدمه
دیدگاه زراره دربارۀ رابطۀ ذات وصفت از منظر اصحاب ملل و نحل
دیدگاه زراره دربارۀ رابطه ذات و صفات از منظر روایات
دیدگاه مؤمن طاق دربارۀ رابطۀ ذات و صفات
دیدگاه هشام بن حکم دربارۀ رابطه ذات و صفات از منظر اصحاب ملل ونحل
رابطه ذات با صفات از دیدگاه هشام از منظر روایات
نتیجهگیری
کتابنامه
حقیقتِ ترکیبی انسان از روح و جسم؛ نظریهپردازی هشام بن حکم دربارۀ حقیقت انسان / محمد تقی سبحانی و حسین نعیم آبادی
مقدمه
بخش نخست: دیدگاههای موجود در عصر هشام بن حکم
۱. نظریۀ فیزیکالیسم
۲. نظریۀ روحانگارانه
نفس مستقل
روح منطبعه نظام
۳. نظریۀ جزء لایتجزی
بخش دوم: امامیه و نظریۀ دوآلیستی واقعی
نظریۀ هشام بن حکم
جمعبندی
کتابنامه
فاعلیت انسان در مدرسۀ کلامی کوفه / سید حسن طالقانی
مقدمه
جبرگرایی
تفویض
دیدگاه امامیه در تقابل با دیگر نظریهها
نظریۀ امرٌ بین الامرین تقریری متفاوت از مسئلۀ فاعلیت
فاعلیت حقیقی و استطاعت بر فعل
حاکمیت مشیّت و ارادۀ الاهی
تبیین امرٌ بین الامرین
کتابنامه
مبانی فراموش شده امامیه نخستین دربارۀ ارادۀ الهی / محمد تقی سبحانی و حسین نعیم آبادی
مقدمه
تمایزات مهم امامیه در فعل و اراده
نسبت اراده با ذات
تغایر ارادۀ تشریعی و ارادۀ تکوینی
مراحل اراده
لوازم نظریۀ اراده در دیگر معارف
جمعبندی و نتیجهگیری
کتابنامه
نظریۀ استطاعت در مدرسۀ کلامی کوفه / اکبر اقوام کرباسی
مقدمه
نظریۀ هشام بن حکم
نظریه زرارة بن أعین و خاندان او
نظریۀ مؤمن الطاق
نظریۀ هشام بن سالم
نظریه هشام بن حرول
نظریۀ اصحاب ابومالک حضرمی
جمعبندی
کتابنامه
انگارۀ امامت از دیدگاه اندیشمندان امامیه در مدرسۀ کوفه / محمد حسین منتظری
مقدمه
امامت در باور اندیشمندان کوفه
۱. تعریف مقام امامت
الف) مقام مفترض الطاعه (وجوب اطاعت)
ب) تفویض دین
ج( برتری امامت از نبوت و دیگر مقامها
د) نصب و جعل الهی
ھ) ضرورت وجود امام و حجت الهی
۲. علم امام
۳. معرفت ضروری به امام
۴. عصمت امام
۵. گسترۀ ولایت
نتیجهگیری
کتابنامه
عوالم پیشین در مدرسۀ کلامی کوفه و قم / دوح الله رجبی پور
مقدمه
سیر تاریخی نقل روایات عوالم پیشین
روایات عوالم پیشین در کوفه
روایات عوالم پیشین در قم
نتیجه
کتابنامه
جریانشناسی راویان روایات خلقت نوری اهل بیت علیهم السلام در دو مدرسۀ کوفه و قم / امداد توران
مقدمه
گونههای روایات خلقت نوری اهل بیت علیهم السلام
متهمان به غلو و متهمکنندگان به غلو
مدرسۀ کوفه
نقش راویان متهم به غلو در نقل روایات خلقت نوری
فراوانی نقل
جابر بن یزید
مفضل بن عمر
عمرو بن شمر
محمد بن سنان
علی بن حماد
محمد بن عیسی بن عبید
جعفر بن محمد بن مالک کوفی
ابراهیم بن اسحاق الاحمری (النهاوندی)
حضور زنجیرهوار متهمان به غلو در اسناد روایات خلقت نوری اهل بیت علیهم السلام
نقل توسط راویان مجهول
نقش محدثان برجسته در نقل احادیث خلقت نوری اهل بیت علیهم السلام
موضع هشام بن حکم و دیگر متکلمان معروف کوفی
مدرسۀ قم
خطوط حدیثی-کلامی مدرسۀ قم
نقش راویان متهم به غلو
محمد بن علی صیرفی ابوسمینه
حسین بن عبید اللّه بن سهل قمی الصغیر
سهل بن زیاد
خط احمد بن محمدبن عیسی
احمد بن محمد بن عیسی
سعد بن عبد اللّه اشعری
محمد بن یحیى ابوجعفر العطار
عبداللّه بن جعفر الحمیری
محمد بن الحسن بن فروخ
محمد بن احمد بن یحیی الاشعری صاحب نوادر
محمد بن الحسن بن الولید
علی بن الحسین بن بابویه
شیخ صدوق
خط ابراهیم بن هاشم
خط احمد بن محمد بن خالد البرقی
نتیجه
کتابنامه
فصل سوم: جریان و روش های کلامی متکلمان کوفه
اندیشههای کلامی خاندان اَعْین / روح الله رجبی پور
مقدمه
اندیشههای کلامی خاندان اعین
اسماء و صفات الهی
مسئلۀ ایمان و کفر
استطاعت
کتابنامه
مرجئۀ شیعه / اکبر اقوام کرباسی
مقدمه
۱. ارجاء؛ پیدایی و رویکردهای گونهگون آن میان اهل سنت
۲. ارجاء و مفهوم آن در منابع شیعه
۳. جریان ارجاء شیعی
مرجئه شیعه و بتریه
مشاهیر برجسته مرجئه شیعه
کُثَیرالنواء
حسن بن صالح بن حی
سالم بن ابی حفصة
حکم بن عتیبة
سَلَمَة بن کهیل
ابیالمقدام ثابتالحداد
نتیجه
کتابنامه
مؤمن الطاق و نقش روش کلامی او در نکوهش وی / اکبر اقوام کرباسی
معرفی
روششناسی کلامی مؤمن الطاق
کلام و ابعاد آن از نگاه مؤمن الطاق
روش کلامی مؤمن الطاق در حوزههای مختلف فرآیند کلامی
روش استفاده از متن مقدس
الف) قرآن کریم
ب) سنت نبوی
روش استفاده از عقل
روش همراهی و همسویی ظاهری در اعتقاد و خود را طالب حقیقت جلوه دادن
روش طرح پرسش و سؤال
روش طرح پرسش به جای پاسخ به پرسشها
روش اقرار گرفتن از خصم
روش برخورد و رفتار عملی بهجای پاسخدهی
روش بیان تشابه میان اشیاء گوناگون و مثالآوری از رخدادهای تاریخی
روش تعریف واژه و پاسخ به شبهه از آن طریق
نقد و بررسی
کتابنامه
تبیین معنایی علمای ابرار با تأکید بر جریانات فکری اصحاب ائمه علیهم السلام / محمد جعفر رضایی
مقدمه
مصداق عالم در روایات شیعه
تبیین معنای عالم با تأکید بر جریانات اصحاب ائمه علیهم السلام
گروه نخست: نفی الهام
گروه دوم: پذیرش الهام و تحدیث و نفی رؤیت فرشته
گروه سوم: معتقدان به عدم تفاوت در رابطۀ نبی و امام با فرشته
اصطلاح ابرار و اتقیاء
کتابنامه
خاستگاه اندیشۀ رفض و نسبت آن با واژۀ رافضه / عبدالمجید اعتصامی
مقدمه
رافضه در لغت
رافضه در اصطلاح
اقوال چهارگانه در معنای رافضه
۱. رافضه و مسئله طعن، طرد و انکار
علل و عوامل پیدایش این دسته از «رافضه»
خاستگاه این گروه از رافضه
۲. رافضه و ترک زید بن علی علیه السلام
۳. «رافضه» و مسئلۀ محبت به اهل بیت علیهم السلام و مقدم داشتن آنها
۴. «رافضه» و مغیرة بن سعید
رافضه، شیعه و نسبت آن دو
رفض و اندیشه مقابل
حاصل بحث
کتابنامه
تمامی حقوق این پایگاه به پژوهشگاه قرآن و حدیث تعلق دارد
