آخرت مطلوب و کامیابی ابدی دست می‌‌یابیم. روشن است که همه احاديث صادر شده از معصومان، براى دنیا و آخرت مردم، سودمند است.

نتیجه آن که همه احاديث، شايستگى حفظ، فهم، نقل و عمل را دارند، ولى اولويّت با رواياتى است که در باور و رفتار فرد و جامعه اثر بیشتری دارند. حفظ و گسترش اين رويکرد، سبب بقاى حديث در طول عصرها و همه نسل‏ها خواهد شد.

از مجموع اين احاديث، روشن مى‏شود که عدد چهل در فرهنگ اسلامى، ويژگى خاصى دارد که آن را از اعداد پيش و پس از خود، متمايز مى‏کند.

برخى با توجه به همین نکته که عدد چهل، نماد کمال در فرهنگ اسلامى است، مفهوم عددى چهل را در احادیث«حفظ حدیث» مقصود ندانسته بلکه منظور احادیث را حفظ همراه معرفت کامل دانسته‌‌اند.^۱

به نظر مى‏رسد اين سخن، تمام نباشد؛ زيرا احاديث حفظ چهل حديث، بیشتر از پيامبر اکرم و در صدر اسلام، صادر شده است. در آن دوره، عدد چهل به عنوان يک اصطلاح و نماد کمال در فرهنگ اسلامى مطرح نبوده است. از اين رو، عدد چهل در این روایات را می‌‌توان کمترين شمار حفظ حديث براى رسيدن به مقام دین شناسی و بهره اُخروى، دانست.

محتوای احاديث حفظ شده

در باره مفاد و مضمون احاديث حفظ شده نيز برخى با استناد به قید «فی امر دینها»^۲ گفته‏اند: روايات، در پىِ ترغيب به حفظ احاديث اعتقادى و عبادى اند و ناظر به رواياتى که به امور دنيوى اشاره دارند (همانند روايات معاملات و رزق و پيروزى بر دشمن) نيستند.^۳علاّمه مجلسى، حفظ احاديث اخلاقى را نيز از شمارِ معارف مورد احتياج شمرده و آن را به روايات اعتقادى و عبادى افزوده است.^۴

مى‏توان عبارت مزبور را نه برای تقیید و محدود کردن که برای توضیح مقصود روایت و تعیین اولويت در يادگيرى احادیث دانست. بر این پایه، احادیث ناظر به امور دنيوى و مرتبط با معاش مردم نیز در این دایره می‌‌گنجد، هر چند اولویت با احادیث ناظر به آخرت است. افزون بر این، آخرت، پایان راه برگزیده ما در دنیاست که از رهگذر ساماندهی درست آن به