369
گزیده شناخت نامه حدیث

۱۱ / ۱۲

حديث‏سازى در فضيلت برخى صحابيان

۴۶۲.تاريخ دمشق- به نقل از ابو الفرج اسفراينى -: ابن مثنّى، در دمشق موعظه مى‏کرد. مردى برابر او برخاست و گفت: اى شيخ! در باره سخن پيامبر صلی الله علیه و آله که فرمود: «من شهر علمم و على، دروازه آن است»، چه مى‏گويى؟ او لحظه‏اى سر به زير انداخت و سپس، سرش را بالا آورد و گفت: آرى. اين حديث را به گونه کامل، جز کسانى در صدر اسلام نمى‏شناسند. پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «من، شهر علمم و ابو بکر، پايه آن و عمر، ديوار آن و عثمان، سقف آن۱ و على، دروازه آن است». حاضران، اين پاسخ را نيکو شمردند و او، آن را تکرار مى‏کرد. سپس از او خواستند که سندش را برايشان بيان کند. او پذيرفت، امّا سندى ارائه نکرد.

۴۶۳.الموضوعات- به نقل از اَنَس -: هنگامى که پيامبر خدا صلی الله علیه و آله از غار بيرون آمد، ابو بکر، رکاب مَرکبش را گرفت. پيامبر صلی الله علیه و آله به او نگريست و فرمود: «اى ابو بکر! آيا تو را بشارت ندهم؟». گفت: چرا، پدر و مادرم به فدايت! پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «خداوند، روز قيامت، براى همه مردم به صورت عمومى و براى تو، اى ابو بکر! به صورت خاص، نمايان مى‏شود».

۴۶۴.تذكرة الموضوعات: پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «نيمى از دينتان را از عايشه بگيريد».

۴۶۵.ميزان الإعتدال- به نقل از ابو هُرَيره -: پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «خداوند، مرا از نور خود و ابو بکر را از نور من و عمر را از نور ابو بکر و امّتم را از نور عمر آفريد. عمر، چراغ بهشتيان است».۲

۱۱ / ۱۳

حدیث سازی برای استوار کردن ستمگران

۴۶۶.مسند اسحاق بن راهَوَيه- به نقل از ابو هُرَيره - پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «هيچ پيامبرى پس از من نخواهد بود». گفتند: پس چگونه خواهد بود اى پيامبر خدا؟ فرمود: «خليفه‏هايى، يکى از پى ديگرى خواهند بود. هر کدام که از آنان در راه بود، به بيعت با آنها، وفا کنيد و هر کدام در راه نماند، حقّشان را به آنها بپردازيد و آنچه را حقّ شماست، از خداوند بخواهيد».

1.. سقف داشتن شهر، امرى مضحک و نشانه ساختگى بودن این روایت است.

2.. ذهبى در ردّ این روایت گفته است: «ابو نعیم این حدیث را باطل و مخالف قرآن دانسته است.» ذهبی همچنین سند روایت را تضعیف کرده و جعل را به نخستین راوى آن یعنى احمد بن یوسف منبجى نسبت داده است. ابن حجر عسقلانى نیز این سخن را نقل و تأیید کرده و احمد بن یوسف را راوى ناشناخته‏اى دانسته است که اخبار دروغ نقل مى‏کند (ر.ک: میزان الاعتدال: ج ۱ ص ۱۶۶ ش ۶۶۹ و لسان المیزان: ج ۱ ص ۳۲۸ ش ۱۰۰۰).


گزیده شناخت نامه حدیث
368

۱۱ / ۱۲

وَضعُ الحَديثِ في فَضائِلِ بَعضِ الصَّحابَةِ

۴۶۲.تاريخ دمشق عن أبي الفرج الإسفرايني: كانَ ابنُ المُثَنّى يَعِظُ بِدِمَشقَ، فَقامَ إلَيهِ رَجُلٌ فَقالَ: أيُّهَا الشَّيخُ! ما تَقولُ في قَولِ النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله: «أنَا مَدينَةُ العِلمِ وعَلِيٌّ بابُها»؟ قالَ: فَأَطرَقَ لَحظَةً، ثُمَّ رَفَعَ رَأسَهُ وقالَ: نَعَم، لا يَعرِفُ هذَا الحَديثَ عَلَى التَّمامِ إلّا مَن كانَ صَدرا فِي الإِسلامِ، إنَّما قالَ النَّبِيُّ: «أنَا مَدينَةُ العِلمِ وأَبو بَكرٍ أساسُها، وعُمَرُ حيطانُها، وعُثمانُ سَقفُها، وعَلِيٌّ بابُها». قالَ: فَاستَحسَنَ الحاضِرونَ ذلِكَ وهُوَ يُرَدِّدُهُ، ثُمَّ سَأَلوهُ أن يُخرِجَ لَهُم إسنادَهُ، فَأَنعَمَ۱ ولَم يُخرِجهُ لَهُم.۲

۴۶۳.الموضوعات عن أنس: لَمّا خَرَجَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله مِنَ الغارِ أخَذَ أبو بَكرٍ بِغَرزِهِ۳، فَنَظَرَ النَّبِيُّ صلی الله علیه و آله إلى وَجهِهِ فَقالَ: يا أبا بَكرٍ، ألا اُبَشِّرُكَ؟ قالَ: بَلى، فِداكَ أبي واُمّي!
قالَ: إنَّ اللّهَ يَتَجَلّى لِلخَلائِقِ يَومَ القِيامَةِ عامَّةً، ويَتَجَلّى لَكَ يا أبا بَكرٍ خاصَّةً.۴

۴۶۴.تذكرة الموضوعات عن رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله: خُذوا شَطرَ دينِكُم عَنِ الحُمَيراءِ.۵

۴۶۵.ميزان الاعتدال عن أبي هريرة عن رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله: خَلَقَنِيَ اللّهُ مِن نورِهِ، وخَلَقَ أبا بَكرٍ مِن نوري، وخَلَقَ عُمَرَ مِن نورِ أبي بَكرٍ، وخَلَقَ اُمَّتي مِن نورِ عُمَرَ، وعُمَرُ سِراجُ أهلِ الجَنَّةِ.۶

۱۱ / ۱۳

ما يَلوحُ مِنهُ الوَضعُ لِتَثبيتِ حُكومَةِ وُلاةِ الجَورِ

۴۶۶.مسند إسحاق بن راهَوَيه عن أبي هريرة عن رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله - أنَّهُ قالَ -: لا نَبِيَّ بَعدي. قالوا: فَما يَكونُ يا رَسولَ اللّهِ؟! قالَ: يَكونُ خُلَفاءُ بَعضُهُم عَلى أثَرِ بَعضٍ، فَمَنِ استَقامَ مِنهُم فَفُوا لَهُم بَيعَتَهُم، ومَن لَم يَستَقِم فَأَدّوا إلَيهِم حَقَّهُم، وسَلُوا اللّهَ الَّذي لَكُم.۷

1.. أي قال: نعم.

2.. تاريخ دمشق: ج۹ ص۲۰ ح۲۲۷۸، لسان الميزان: ج۱ ص۴۲۳ ش۱۳۲۱نحوه .

3.. الغَرز: ركاب كور الجمل إذا كان من جلد أو خشب. وقيل: هو الكور مطلقا (النهاية: ج ۳ ص ۳۵۹ «غرز»).

4.. الموضوعات: ج ۱ ص ۳۰۴، المجروحين: ج ۱ ص ۱۴۳، تاريخ بغداد: ج ۲ ص ۳۸۸ الرقم ۹۰۵ .

5.. تذكرة الموضوعات: ص ۱۰۰، البداية والنهاية: ج ۳ ص ۱۲۹؛ التعجّب من أغلاط العامّة: ص ۱۳۲ نحوه.

6.. ميزان الاعتدال: ج ۱ ص ۱۶۶ الرقم ۶۶۹، الفردوس: ج ۱ ص ۱۷۱ ح ۶۴۰ عن ابن عبّاس.

7.. مسند إسحاق بن راهوية: ج ۱ ص ۲۵۷ ح ۲۲۳.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1753
صفحه از 439
پرینت  ارسال به