گزارش‏هایی دیگر، از زبان امير مؤمنان علیه السّلام، امام حسن را مطلاق (بسيار طلاق دهنده) ناميده و به مردم توصيه کرده‏اند از ازدواج با ايشان، خوددارى کنند.^۱

برخى، گفتار اميرمؤمنان علیه السّلام را مکرّر^۲، يا در سخنرانى عمومى^۳ دانسته‏اند و گاه علّت مخالفت ايشان را بیم از کينه‏ورزى قبائل برشمرده‏اند.^۴ برخى متون نیز مخالفت ياران امير مؤمنان علیه السّلام با ايشان و تمايل به ازدواج دختران خود با امام حسن را ذکر کرده‏اند.

یک گزارش اهل سنت، طلاق‏هاى بدون دليل امام را با وجود علاقه اش به همسران، ياد کرده^۵ و برخى، بهانه‏جويى امام حسن علیه السّلام را براى طلاق، مطرح کرده‏اند؛ از جمله اینکه يکى از همسران خلافت امام حسن علیه السّلام را به ايشان تبريک گفت، ولى امام آن را به معناى خوشحالى از قتل امير مؤمنان تعبير و او را سه طلاقه کرد و توضيح او را هم نپذيرفت. پس از آن و هنگامی که از محبّت فراوان او آگاه شد، با بيان عذر سه طلاقه کردن یکباره او، ازدواج با وی را مجاز ندانست.^۶

در گزارش‏هايى نیز از مهريه کلان، همچون بيش از ده و بیست هزار درهم^۷ و حتّى صد کنيز همراه صد هزار درهم، ياد شده است.^۸ یک گزارش نیز از ازدواج‏هاى جمعی با چهار همسر و طلاق‏هاى يکباره چهار همسر دیگر ياد کرده است.^۹ در موردى ديگر، آن گاه که پدر عروس به سبب ويژگى مطلاق بودن ايشان، درخواست عدم طلاق دختر خود را مطرح مى‏کند، با مخالفت امام و لغو اصل ازدواج، رو به رو مى‏شود.^۱۰

نقد گزارش‏هاى فراوانی ازدواج و طلاق امام حسن علیه السّلام^۱

برخی گزارش‏ها در منابع شیعی و اهل سنت، حاکی از فراوانىِ ازدواج کردن و طلاق دادن امام حسن مجتبى است. دو روايت از اين مجموعه در کتاب الکافى و با يک سند صحيح و يک سند موثق، گزارش شده‏اند^۲. سند روايت موجود در کتاب المحاسن نيز صحيح تلقّى مى‏شود.^۳

اين متون به نقل از عبد اللّه‏ بن سنان و يحيى بن ابى العلاء از امام صادق علیه السّلام گزارش شده‏اند که هر دو از کارگزاران بنى عبّاس بوده‏اند، ولى وثاقت آنان، تأييد شده است. مصادر ديگر شيعى، همچون دعائم الإسلام و مناقب ابن شهرآشوب نيز متون مشابهی را گزارش کرده‏اند.

منابع اهل سنّت، همچون المصنّف، ابن ابی شیبه، تاريخ مدينة دمشق، تهذيب الکمال، سير أعلام النبلاء، البداية و النهاية برخى از اين متون را تکرار کرده‏اند. بيشتر اين گزارش‏ها، حاکى از وقوع اين اتّفاق در شهر کوفه و در دوره کوتاه خلافت امير مؤمنان علیه السّلام است.برخی، شمار ازدواج‏هاى امام مجتبى را پنجاه،^۴ هفتاد،^۵ نود،^۶ دويست،^۷ دويست و پنجاه^۸ و حتّى سيصد ازدواج^۹ برشمرده‏اند.