31
گزیده شناخت نامه حدیث

۴۰.امام كاظم علیه السّلام: چيزى نيست، مگر آن که در کتاب و سنّت، آمده است.

۴۱.امام رضا علیه السّلام: خداوند عز و جل پيامبرش صلی الله علیه و آله را قبض روح نکرد، تا آن که دين را برايش به کمال رساند... و پيامبر خدا صلی الله علیه و آله از دنيا نرفت تا آن که براى امّت خود، آموزه‏هاى دينشان را بيان فرمود و راهشان را براى آنها روشن ساخت و آنان را به شاه‏راهِ حق، در آورد و على علیه السّلام را نشان [راه] و پيشواى آنان، قرار داد و چيزى را که امّت به آن نياز داشته باشند، فرو ننهاد جز اين که آن را بيان کرد.

نکته:

با نگاه به مجموع آیات و روایات، می‌توان جامعیت قرآن و سنّت را در هدایت بشر و تأمین سعادت او پذیرفت؛ امّا جامعیت مطلق قرآن به این معنا که همه مطالب علمی و تخصصی مانند: فرمول‌های ریاضی، فیزیک و شیمی را هم داشته باشد، قابل مشاهده برای ما انسان‌های عادی نیست، هر چند ممکن است برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت ایشان به گونه دیگری باشد. بر پایه روایاتی متعدد، ایشان سرآمد راسخان در دانش‌اند و به بطون قرآن و اشارات و رازها و همه لایه‌های آشکار و نهان آن دسترسی دارند.۱

۱ / ۴

کتمان برخى دانش‏ها و احكام

۴۲.نهج البلاغة- به نقل از کميل بن زياد نَخَعى از امام على علیه السّلام در يکى از سخنانش -: هان! در اين جا - با دستش به سينه خود اشاره کرد - دانشِ فراوانى است. کاش براى آن، فراگيرندگانى مى‏يافتم! البته تيزهوشانى يافته‏ام؛ ولى امين و مورد اعتماد نيستند؛ زيرا ابزارهاى دين را براى دنيا به کار مى‏گيرند و نعمت‏هاى خدا را وسيله تسلّط و برترى بر بندگان او قرار مى‏دهند و حجّت‏هايش را دستاويز چيره آمدن بر دوستانش. يا [گروه ديگرى را يافته‏ام که] در برابر حاملان حق، فرمان‏بُردارند؛ امّا به پيچ و خم‏هاى حق، بصيرت ندارند و با اوّلين شُبهه‏اى که برايشان پيش مى‏آيد، ترديد در دل‏هايشان، شعله مى‏کشد. هان! نه اين [گروه] و نه آن [گروه، صلاحيت بهره‏مندى از دانش مرا ندارند]. گروهى هم هستند که گرسنه لذّت‏هايند و رام شهوت‏ها. جماعتى هم شيفته گِرد آوردن مال و اندوختن ثروت‏اند. اين دو گروه، به هيچ رو، دينْ نگهدار نيستند. مانندترين چيز به اينان، حيواناتِ چرنده‏اند. چنين است که دانش با مرگ حاملان آن مى‏ميرد.

1.. ر.ک: شناخت‏نامه قرآن: ج ۲ ص ۷۵ (فصل ششم: جامع بودن قرآن) و ج ۴ ص ۵۹ (ریشه‌داران در دانش و در شناخت تأویل).


گزیده شناخت نامه حدیث
30

۴۰.الإمام الكاظم علیه السّلام: إنَّهُ لَيسَ بِشَيءٍ إلّا وقَد جاءَ فِي الكِتابِ وَالسُّنَّةِ.۱

۴۱.الإمام الرضا علیه السّلام: إنَّ اللّهَ عز و جل لَم يَقبِض نَبِيَّهُ صلی الله علیه و آله حَتّى أكمَلَ لَهُ الدّينَ... ولَم يَمضِ صلی الله علیه و آله حَتّى بَيَّنَ لِاُمَّتِهِ مَعالِمَ دينِهِم، وأَوضَحَ لَهُم سَبيلَهُم، وتَرَكَهُم عَلى قَصدِ سَبيلِ الحَقِّ، وأَقامَ لَهُم عَلِيّا علیه السّلام عَلَما وإماما، وما تَرَكَ لَهُم شَيئا يَحتاجُ إلَيهِ الاُمَّةُ إلّا بَيَّنَهُ.۲

نکتة:

إنّ إمعان النظر في آیات الباب و روایاته - منتهي بنا إلی أن المراد ممّا ورد من أنّه «لیس من شيءٍ إلّا وقد جاء في الکتاب والسنّة» هو أنّ جمیع ما یحتاج إلیه البشر في اهتدائه إلی الخیر والسعادة موجود فیهما إمّا صراحة او إشارة. وأمّا في ما یرتبط بالاُمور العلمیة والتخصصیة، فلا نعثر علیها في ظواهر القرآن والحدیث، وانّما یمکن استنباطها من بطون القرآن علی مستوی الفهم الرسالي والرسوخ العلمي لأهل بیت الوحي والنبوّة.

۱ / ۴

كِتمانُ بَعضِ العُلومِ وَالأَحكامِ

۴۲.نهج البلاغة عن كميل عن الإمام عليّ علیه السّلام - في كَلامٍ لَهُ -: ها إنَّ هاهُنا لَعِلما جَمّا - وأَشارَ بِيَدِهِ إلى صَدرِهِ - لَو أصَبتُ لَهُ حَمَلَةً، بَلى! أصَبتُ لَقِنا۳ غَيرَ مَأمونٍ عَلَيهِ، مُستَعمِلاً آلَةَ الدّينِ لِلدُّنيا، ومُستَظهِرا بِنِعَمِ اللّهِ عَلى عِبادِهِ، وبِحُجَجِهِ عَلى أولِيائِهِ، أو مُنقادا لِحَمَلَةِ الحَقِّ لا بَصيرَةَ لَهُ في أحنائِهِ۴، يَنقَدِحُ الشَّكُّ في قَلبِهِ لِأَوَّلِ عارِضٍ مِن شُبهَةٍ، ألا لا ذا ولا ذاكَ، أو مَنهوما بِاللَّذَّةِ سَلِسَ القِيادِ لِلشَّهوَةِ، أو مُغرَما بِالجَمعِ وَالاِدِّخارِ، لَيسا مِن رُعاةِ الدّينِ في شَيءٍ، أقرَبُ شَيءٍ شَبَها بِهِمَا الأَنعامُ السّائِمَةُ! كَذلِكَ يَموتُ العِلمُ بِمَوتِ حامِليهِ.۵

1.. بصائر الدرجات : ص ۳۰۲ ح ۳ عن سماعة، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۳۰۴ ح ۴۸.

2.. الكافي: ج ۱ ص ۱۹۹ ح ۱، عن عبدالعزيز بن مسلم، بحار الأنوار: ج ۲۵ ص ۱۲۱ ح ۴.

3.. لَقِنت الكلام: فهمته . و غلام لَقِن: سريع الفهم (الصحاح: ج ۶ ص ۲۱۹۶ «لقن»).

4.. الأحناء: الجوانب (الصحاح: ج ۶ ص ۲۳۲۱ «حنا»).

5.. نهج البلاغة: الحكمة ۱۴۷، الإرشاد: ج ۱ ص ۲۲۸، الأمالي للمفيد: ص ۲۴۹ ح ۳،.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1595
صفحه از 439
پرینت  ارسال به