17
گزیده شناخت نامه حدیث

۱۵.امام صادق علیه السّلام: توقّف در مشعر الحرام (مُزدَلفه)، فريضه و توقّف در عرفه، سنّت است.۱

۱۶.تهذيب الأحکام- به نقل از حسين بن نضر ارمنى -: از امام رضا علیه السّلام پرسيدم: مردمى در سفرند. يکى از آنها مى‏ميرد و يکى هم جُنب است، امّا آبى که همراه دارند، کم و به اندازه [غسل] يکى از آن دو است. کدام يک آغاز به غسل کند؟ امام فرمود: «جُنب، غسل کند و غسل مرده را وا نهند [و تيمّم بدهند]؛ زيرا غسل جنابت واجب قرآنى و غسل ميّت، سنّت [و اعلام شده از سوى] پيامبر است.

۱ / ۴

معارف غير قرآنى

۱۷.بصائر الدرجات- به نقل از حمّاد بن عيسى -: من حاضر بودم که سورة [بن کليب] از امام صادق سؤال کرد: فدايت شوم! امام [معصوم] با چه چيزى فتوا مى‏دهد؟ فرمود: «با کتاب [خدا]». گفت: آنچه را که در کتاب نيست، چه؟ فرمود: «با سنّت». گفت: اگر در کتاب و سنّت نبود؟ فرمود: «چيزى نيست که در کتاب و سنّت نباشد».

۱۸.امام صادق علیه السّلام: هر چيزى به کتاب و سنّت، باز گردانده مى‏شود.

۱ / ۵

شيوه رفتار

۱۹.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله: پنج چيز است که تا هنگام مرگ، آنها را ترک نمى‏کنم: غذا خوردن روى زمين با بردگان، سوار شدن بر درازگوشِ پالان‏دار [و بى پالان]،۲ دوشيدن بُز با دست خودم، پوشيدن لباس پشمينه و سلام کردن به کودکان، تا اينها پس از من، سنّت شوند.

1.. شیخ طوسى: وقوف در عرفه سنت است چون وجوبش را پیامبر بیان فرموده و در قرآن ذکر نشده است، اما وقوف در مشعر الحرام فریضه است چون وجوبش در قرآن آمده است.

2.. در برخى منابع، [پالان‏دار و بى‏پالان] آمده، و این تعبیر با سایر بخش‏هاى حدیث که حاکى از تواضع و فروتنى است و نیز با سایر احادیثى که سیره آن حضرت را در سوار شدن بر درازگوش بی‌پالان بیان کرده‏اند سازگارتر است.


گزیده شناخت نامه حدیث
16

۱۵.الإمام الصادق علیه السّلام: الوُقوفُ بِالمَشعَرِ فَريضَةٌ، وَالوُقوفُ بِعَرَفَةَ سُنَّةٌ۱.۲

۱۶.تهذيب الأحكام عن الحسين بن النضر الأرمني: سَأَلتُ أبَا الحَسَنِ الرِّضا علیه السّلام: القَومُ يَكونونَ فِي السَّفَرِ فَيَموتُ مِنهُم مَيِّتٌ ومَعَهُم جُنُبٌ، ومَعَهُم ماءٌ قَليلٌ قَدرَ ما يَكفي أحَدَهُما، أيُّهُما يُبدَأُ بِهِ؟ قالَ: يَغتَسِلُ الجُنُبُ ويُترَكُ المَيِّتُ، لِأَنَّ هذا فَريضَةٌ وهذا سُنَّةٌ.۳

۱ / ۴

المَعارِفُ غَيرُ القُرآنِيَّةِ

۱۷.بصائر الدرجات عن حمّاد بن عيسى عن الإمام الصادق علیه السّلام، قال: سَأَلَهُ سورَةُ وأنَا شاهِدٌ فَقالَ: جُعِلتُ فِداكَ، بِما يُفتِي الإِمامُ؟ قالَ: بِالكِتابِ. قالَ: فَما لَم يَكُن فِي الكِتابِ؟ قالَ: بِالسُّنَّةِ. قالَ: فَما لَم يَكُن فِي الكِتابِ وَالسُّنَّةِ؟ فَقالَ: لَيسَ مِن شَيءٍ إلّا فِي الكِتابِ وَالسُّنَّةِ.۴

۱۸.الإمام الصادق علیه السّلام: كُلُّ شَيءٍ مَردودٌ إلَى الكِتابِ وَالسُّنَّةِ.۵

۱ / ۵

الاُسلوبُ وَالطَّريقَةُ

۱۹.رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله: خَمسٌ لا أدَعُهُنَّ حَتَّى المَماتِ: الأَكلُ عَلَى الحَضيضِ۶ مَعَ العَبيدِ، ورُكوبِيَ الحِمارَ مُؤكَفا [وغَيرَ مُؤكَفٍ۷]، وحَلبُ العَنزِ بِيَدي، ولُبسُ الصّوفِ، وَالتَّسليمُ عَلَى الصِّبيانِ؛ لِتَكونَ سُنَّةً مِن بَعدي.۸

1.. قال الشيخ الطوسي قدس سره: المراد بهذا الخبر أنّ فرضه عُرف من جهة السنّة دون النص من ظاهر القرآن، وما عرف فرضه من جهة السنّة جاز ان يطلق عليه الاسم بأنّه سنّة، وقد بيّنا ذلك في غير موضع، وليس كذلك الوقوف بالمشعر؛ لأنّ فرضه يعلم بظاهر القرآن، قال اللّٰه‏ تعالى: (فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ) فاوجب علينا ذكره عند المشعر الحرام ولم يكن في ظاهر القرآن أمر بالوقوف بعرفات، فلأجل ذلك اُضيف الى السنّة (تهذيب الأحكام: ج ۵ ص ۲۸۷ ذيل ح ۹۷۷).

2.. تهذيب الأحكام: ج ۵ ص ۲۸۷ ح ۹۷۷، كتاب من لا يحضره الفقيه: ج ۲ ص ۳۱۷ ح ۲۵۵۶ .

3.. تهذيب الأحكام: ج ۱ ص ۱۱۰ ح ۲۸۷ وص ۱۰۹ ح ۲۸۶ عن التفليسي، بحار الأنوار: ج ۸۱ ص ۲۶ ح ۳.

4.. بصائر الدرجات: ص ۳۸۸ ح ۴، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۱۷۵ ح ۱۷.

5.. الكافي: ج ۱ ص ۶۹ ح ۳، تفسير العيّاشي: ج ۱ ص ۹ ح ۴، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۲۴۲ ح ۳۷.

6.. الحضيض: أي الأرض (لسان العرب: ج ۷ ص ۱۳۷ «حضض»).

7.. في مكارم الأخلاق: «مُؤكَفا وغَيرَ مُؤكَفٍ» وهو يتلاءم مع أحاديث اُخرى تقول: «وأركَبُ الحمارَ بغَيرِ سَرجٍ» كما سيأتي . والإكاف من المراكب: شبه الرحال و الاقتاب؛ لسان العرب: ج ۹ ص ۸ «أكف».

8.. الخصال: ص ۲۷۱ ح ۱۲ عن الحسن بن مصعب عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السّلام، مكارم الأخلاق: ج ۱ ص ۲۵۱ ح ۷۴۸ وزاد فيه «غير مؤكفٍ» بعد «مؤكفا»، بحار الأنوار: ج ۷۴ ص ۱۴۰ ح ۳.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1917
صفحه از 439
پرینت  ارسال به