دیگر، روايات ظهور قائم آل محمّد است که از افشا آن نزد هر کس منع شده است.^۱ افزون بر اين، نشر برخى فضائل اهل بيت ممکن است انکار کسانی را بر انگيزد که باورهايشان، مانند شيعيان نيست. در اين صورت، جدايى و تفرقه درونى ميان جامعه اسلامى، پدید می‌‌آید که مقبول خداوند و حجّت‏هاى او در زمين نيست.

نکته در خور توجّه، آن است که افشاى اسرار و فضائل اهل بيت، مانند دیگر اطّلاعات محرمانه، طبقه‏بندى دارد و به تناسب سطح فکرى و ايمانى مخاطب، مى‏تواند تغییر کند.

گفتنى است احاديث «صعب و مُستَصعَب» که ناظر به خوددارى از افشاى کمالات وجودى اهل بيت نیز موید این مطلب اند. اين احاديث را در جاى خودآورده و مقصود آنها را به اجمال گفته‌ایم.^۲

در اين نگرش، مقصود از حديث «مَن حَدَّثَ بِحَديثٍ لا يَعلَمُ تَفسيرَهُ لا هُوَ ولاَ الَّذي حَدَّثَهُ، کأَنَّما هُوَ فِتنَةٌ عَلَى الَّذي حَدَّثَهُ؛ هر کس حديثى نقل کند که تفسيرش را نه خودش بفهمد و نه شنونده، آن حديث، فتنه‌‌ای برای شنونده است»،^۱ اين نيست که راوى، حق ندارد هر حديثى که معنايش را نمى‏داند، براى کس ديگرى نقل نکند؛ چه در اين صورت، نقل حديث، محدود مى‏شود و ممکن است با حديث «نَضَّرَ اللّهُ عَبدا سَمِعَ مَقالَتي فَوَعاها وحَفِظَها وبَلَّغَها مَن لَم يَسمَعها، فَرُبَّ حامِلِ فِقهٍ غَيرُ فَقيهٍ، ورُبَّ حامِلِ فِقهٍ إلى مَن هُوَ أفقَهُ مِنهُ؛ خداوند، خوش‏روى سازد بنده‏اى را که سخنم را بشنود و آن را به کسى که نشنيده، برساند؛ زيرا بسا حامل علمى که خود، عالِم نيست و بسا کسى که علم را به کسى منتقل مى‏کند و آن کس از او، داناتر است»،^۲ متعارض شود؛ بلکه مقصود آن است که در نقل احاديثى که فهم و تحمّلش تنها براى افرادى خاصّ ممکن است، احتياط کنيم و از نقل رواياتى که نه خود به آن علم داريم و نه شنونده آن را مى فهمد، بپرهيزيم. اين احتياط، از آن روست که ممکن است تعقّل و تعبّدِ شنونده، به اندازه‏اى نباشد که آنچه را شنيده، در ظرف امکان بنهد و از ردّ و انکار آن، خوددارى ورزد. در اين صورت، اگر راوى نتواند حديث را به مخاطبش بفهماند و بقبولانَد، زمينه گرفتار آمدن او را در فتنه، فراهم آورده و کمکى نيز به رهايى‏اش از آن نکرده است. باب «نقل ما لا تحمله العقول» و نخستین حدیث آن شاهد خوبی برای این مطلب است.^۳

۴. افشاى راز

رازدارى، ادبی مهم در نقل و نشر حدیث است. فاش نکردن اطّلاعاتى که نشرشان، زيان‏ دارد مانند احاديثى که در باره فضائل والاى اهل بيت يا جایگاه سياسى و اجتماعى آنان است و نقل و نشر آنها در روزگار گذشته، به معنای غاصب بودن حکومت وقت بود. نمونه