129
گزیده شناخت نامه حدیث

۲۱۹.امام على علیه السّلام -در نامه‏اش به حارث هَمْدانى -: هر آنچه را شنیدی، براى مردم بازگو مکن که همين براى دروغ‏گويى، کافى است و هر آنچه را مردم به تو گفتند، انکار مکن که همين براى نابخردى بس است.

۲۲۰.تهذيب الأحكام- به نقل از عبيده سلمانى -: شنيدم که على علیه السّلام مى‏فرمايد: «اى مردم! از خدا بترسيد و براى مردم، به آنچه نمى‏دانيد، فتوا ندهيد؛ چرا که پيامبر خدا، گاه، سخنى فرموده و سپس از آن به سخنى ديگر، باز گشته است۱ و گاه، سخنى فرموده که هر کس آن را در غير موضعش بگذارد، بر او دروغ بسته است».
عبيده و علقمه و اسود و عدّه‏اى ديگر برخاستند و گفتند: اى امير مؤمنان! پس با آنچه در باره [تفسير] قرآن براى ما [از صحابيان و ديگران] روايت شده است، چه کنيم؟فرمود: «در باره آنها از عالمان خاندان محمّد سؤال مى‏شود».

ه‍ - نقل کردن آنچه خِردها، تابِ آن را ندارند۲

۲۲۱.تاريخ دمشق- به نقل از ابن عبّاس -: به پيامبر خدا صلی الله علیه و آله گفتند: همه آنچه را از شما مى‏شنويم، نقل کنيم؟ فرمود: «آرى، مگر حديثى براى کسانى که عقل‏هايشان آن را در نمى‏يابد که براى برخى از آنها فتنه مى‏شود».

۲۲۲.امام على علیه السّلام: آيا دوست داريد که خدا و پيامبرش تکذيب شوند؟! با مردم از چيزى بگوييد که مى‏فهمند و از آنچه نمى‏پذيرند، دست بداريد.

۲۲۳.امام صادق علیه السّلام -به ابو سعيد مدائنى -: به دوستان ما سلام برسان و به آنان اعلام کن که حديث ما را در دژهاى استوار و سينه‏هاى فهيم و عقل‏هاى پا بر جا، جاى دهند. سوگند به آن که دانه را شکافت و موجودات را آفريد، آن که به آبروى ما تعرّض مى‏کند و پرچم جنگ با ما را برمى افرازد، زيانش بر ما بيشتر از زيان کسى نيست که حديث ما را نزد آن که تاب تحملّش را ندارد، افشا مى‏کند.

۲۲۴.امام كاظم علیه السّلام: خردمند به کسى که بيم دارد تکذيبش کند، سخنى نمى‏گويد و از کسى که بيم ندادن او را دارد، چيزى نمى‏خواهد و وعده‏اى نمى‏دهد که از عهده انجام دادنش بر نمى‏آيد و به آنچه که در اميدوارى‏اش سرزنش شود، اميد نمى‏بندد و به کارى که مى‏ترسد در آن درمانَد، اقدام نمى‏ورزد.

1.. یعنى مواردى که پیامبر حکمى داده و سپس آن را با حکمى دیگر، نسخ کرده است و یا احکام موقّتى که با پایان یافتن زمانشان، خود به خود، نسخ شده‏اند.

2.. انسان‌‌ها قدرت فهم متفاوتى دارند و دانسته‏هاى پیشین آنها هم متفاوت است. معصومان علیهم السّلام این ویژگى مردم را در نظر گرفته، با آنان به گونه‏اى سخن مى‏گفتند که سبب هدایت آنها شوند.


گزیده شناخت نامه حدیث
128

۲۱۹.الإمام عليّ علیه السّلام - فيما كَتَبَ إلَى الحارِثِ الهَمدانِيِّ -: ولا تُحَدِّثِ النّاسَ بِكُلِّ ما سَمِعتَ بِهِ، فَكَفى بِذلِكَ كَذِبا، ولا تَرُدَّ عَلَى النّاسِ كُلَّ ما حَدَّثوكَ بِهِ، فَكَفى بِذلِكَ جَهلاً.۱

۲۲۰.تهذيب الأحكام عن عبيدة السلماني: سَمِعتُ عَلِيّا علیه السّلام يَقولُ: يا أيُّهَا النّاسُ! اِتَّقُوا اللّهَ ولا تُفتُوا النّاسَ بِما لا تَعلَمونَ، فَإِنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قَد قالَ قَولاً آلَ مِنهُ إلى غَيرِهِ، وقَد قالَ قَولاً مَن وَضَعَهُ غَيرَ مَوضِعِهِ كَذَبَ عَلَيهِ. فَقامَ عُبَيدَةُ وعَلقَمَةُ وَالأَسوَدُ واُناسٌ مِنهُم فَقالوا: يا أميرَ المُؤمِنينَ! فَما نَصنَعُ بِما قَد خُبِّرنا بِهِ فِي المُصحَفِ؟ قالَ: يُسأَلُ عَن ذلِكَ عُلَماءُ آلِ مُحَمَّدٍ علیهم السّلام.۲

د - نَقلُ ما لا تَحمِلُهُ العُقولُ

۲۲۱.تاريخ دمشق عن ابن عبّاس: قالوا: يا رَسولَ اللّهِ! ما نَسمَعُ مِنكَ نُحَدِّثُ بِهِ كُلَّهُ؟ قالَ: نَعَم، إلّا أن يُحَدِّثَ قَوما حَديثا لا يَضبِطُهُ عُقولُهُم، فَيَكونَ عَلى بَعضِهِم فِتنَةٌ.۳

۲۲۲.الإمام عليّ علیه السّلام: أتُحِبّونَ أن يُكَذَّبَ اللّهُ ورَسولُهُ؟! حَدِّثُوا النّاسَ بِما يَعرِفونَ، وأَمسِكوا عَمّا يُنكِرونَ.۴

۲۲۳.عنه علیه السّلام - لِأَبي سَعيدٍ المَدائِنِيِّ -: اِقرَأ مَوالِيَنَا السَّلامَ، وأَعلِمهُم أن يَجعَلوا حَديثَنا في حُصونٍ حَصينَةٍ، وصُدورٍ فَقيهَةٍ، وأَحلامٍ رَزينَةٍ. وَالَّذي فَلَقَ الحَبَّةَ وبَرَأَ النَّسَمَةَ! مَا الشّاتِمُ لَنا عِرضا وَالنّاصِبُ لَنا حَربا أشَدَّ مَؤونَةً مِنَ المُذيعِ عَلَينا حَديثَنا عِندَ مَن لا يَحتَمِلُهُ.۵

۲۲۴.الإمام الكاظم علیه السّلام: إنَّ العاقِلَ لا يُحَدِّثُ مَن يَخافُ تَكذيبَهُ، ولا يَسأَلُ مَن يَخافُ مَنعَهُ، ولا يَعِدُ ما لا يَقدِرُ عَلَيهِ، ولا يَرجو ما يُعَنَّفُ بِرَجائِهِ، ولا يَقدَمُ عَلى ما يَخافُ فَوتَهُ بِالعَجزِ عَنهُ.۶

1.. نهج البلاغة: الكتاب ۶۹؛ صحيح مسلم: ج ۱ ص ۱۰ ح ۵ عن أبي هريرة عن رسول اللّٰه نحوه.

2.. تهذيب الأحكام: ج ۶ ص ۲۹۵ ح ۸۲۳، بصائر الدرجات: ص ۱۹۶ ح ۹، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۱۱۳ ح ۱.

3.. تاريخ دمشق: ج ۳۸ ص ۳۵۵ ح ۷۶۸۹؛ تنبيه الخواطر: ج ۲ ص ۲۲۷ نحوه.

4.. الغيبة للنعماني: ص ۳۴ ح ۱ و ۲ نحوه، صحيح البخاري: ج ۱ ص ۵۹ ح ۱۲۷ عن أبي الطفيل نحوه.

5.. الاختصاص: ص۲۵۲ عن أبي سعيد، بحار الأنوار: ج۲ ص۷۹ ح۷۳ وراجع الكافي: ج۲ ص۲۲۲ ح۵.

6.. الكافي: ج ۱ ص ۲۰ ح ۱۲ عن هشام بن الحكم؛ شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد: ج ۱۸ ص ۱۸۷.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1690
صفحه از 439
پرینت  ارسال به